Omdat de constructie van het Artis-aquarium uit 1882 ernstig is aangetast door zout water, wordt de ‘zoutwaterzijde’ van het gebouw vervangen. Zoals het woord al impliceert, waren in dit gedeelte van het rijksmonument de zoutwateraquariums. Het dierenpark maakt van de gelegenheid gebruik om het gebouw te verduurzamen. In de toekomst beschermen levend beton met microben en betonwapening van duurzaam basaltvezel het aquarium tegen miljoenen liters water.
Sommige aquariumbakken zijn gegoten in zelfhelend beton met gedroogde bacteriën, die bij aanraking met water weer tot leven komen. Ze zetten kalksteen af dat scheuren in het beton dicht. Op lange termijn voorkomt dit betonrot. Naar verwachting is de levensduur van de aquariumbakken zo verdubbeld. De productie van beton heeft grote impact op het milieu. Door het gebruik van basaltvezel bij een deel van de aquariumbakken is de betonwapening verduurzaamd. Basalt is een vulkanisch stollingsgesteente. Basaltvezel stoot tijdens de productie daarvan veertig procent minder CO2 uit dan bij staal, is roestvrij en rot niet. Artis is een van de eerste Nederlandse locaties die deze duurzame alternatieven gebruikt. Omdat deze toepasbaar zijn in de meest extreme omstandigheden, zoals zout en tropisch water, kan dit naar verwachting voortaan praktisch overal.
De restauratie van het aquarium begon in 2021. Zo’n honderd soorten vissen, koralen en amfibieën verhuisden naar andere dierentuinen in het binnen- en buitenland. Het hele gebouw wordt verduurzaamd met onder andere isolatie van het glaswerk en nieuwe dak en zonnepanelen. In een latere fase reguleert aquathermie de verwarming en koeling van het aquarium door warmte te onttrekken uit het grachtenwater.
Begin dit jaar kwam Artis nog 24 miljoen euro tekort voor de restauratie en werden brandbrieven naar de staatssecretaris Gunay Uslu (cultuur) gestuurd. Die zag afgelopen voorjaar geen mogelijkheid de subsidie toe te kennen omdat daar geen regeling voor was getroffen. Toen ook monumenten in Emmeloord, Kampen en Willemstad (Noord-Brabant) geld tekort kwamen maakte de overheid alsnog 15 miljoen euro vrij. De staatssecretaris stelde daarvan tien miljoen euro beschikbaar voor de restauratie van het aquarium. Nog steeds is er een gat in de begroting en wordt campagne gevoerd het bedrag rond te krijgen. Artis stelt als doel in 2030 een klimaatpositief natuurpark te zijn. Eind 2025 gaat het aquarium weer open voor publiek.
Foto ©ARTIS, Christiaan de Bruijne
Artis-aquarium verduurzaamt met levend beton
