De loop lijkt maar niet in Oostpoort te komen. Clustering van sfeerloze ketens zou daar de boosdoener zijn. Maar de naburige Linnaeusstraat is van de ‘grote ketentrek’ richting winkelcentrum juist enorm opgeknapt.
“Een bootcamp… een brandnetelplantage… een krokodillenfarm… zomaar drie dingen die knusser zijn dan winkelcentrum Oostpoort,” schreef en illustreerde striptekenaar Merel Barends bij de opening van Oostpoort al in deze krant.
Krap twee jaar na de opening van het winkelcentrum is supermarkt Vomar al vertrokken. De supermarktketen neemt het huurverlies (ze hadden een meerjarig contract) voor lief. Het was goedkoper om de zaak maar vroegtijdig te sluiten dan om door te zetten. Ze zijn niet de enige, ook andere winkels sloten hun deuren.
Ook veel andere winkelketens in de zijstraten van Oostpoort hebben last van te weinig aanloop. De straten blijven leeg en daarmee ongezellig, al helpt het ook niet dat er geen sprietje groen is aangelegd en de wind altijd net een tikje harder door de nieuwbouw lijkt te waaien dan elders.
Maar dat is zeker niet in ieders nadeel.
De nabijgelegen Linnaeusstraat draait juist lekker. Winkelruimte die eerst werd ingenomen door de grote, vaak sfeerloze ketens die verkasten naar Oostpoort, zijn nu ingenomen door kekke nieuwe winkels die meer aansluiten op de markt van nu, in plaats van op die van tien jaar geleden.
Zo vinden we nu op de plek waar eerst de BCC zat, een hippe meubel- annex koffiezaak. Kruidvat heeft na de verhuizing naar Oostpoort plaatsgemaakt voor een Marqt. Waar eerst de rommeligste Albert Heijn van heel Amsterdam gevestigd was, huist na een grondige verbouwing de OBA.
Die beweging lijkt zijn aantrekkingskracht te hebben op de kleinere zaakjes van zelfstandig ondernemers. In de hoek tegenover Kwekkeboom zit nu G’s, een populaire brunch- en lunchtent. Naast Marqt heeft een stel jonge Italianen een dure, maar goede delicatessenzaak geopend.
Honderd meter verderop in Oostpoort hebben sommige ruimtes nog nooit een huurder gehad.
Stadsdeel kan weinig doen
In een eerder interview met de Brug verklaarde Thijs Reuten, de verantwoordelijk stadsdeelbestuurder, zich geen zorgen te maken om Oostpoort. Op de vraag hoe het winkelgebied er over tien jaar uit zou zien antwoordde hij: “Oostpoort is over tien jaar nog zoals het is. Mensen die in Oost wonen, zeker met de nieuwe buurten, gaan niet meer naar de Kalverstraat om hun boodschappen te doen. Er is een aantal subcentra ontstaan. Oost miste een winkelhart met grotere winkels.”
Die voorspelling lijkt nu al onwaarschijnlijk. Maar echt veel kan de stadsdeelbestuurder er niet aan doen. Het stadsdeel kan slechts faciliteren. De verhuurders van de panden kiezen hun huurders uit. En juist de grotere ketens kunnen hoge huren ophoesten voor de ruim aangelegde winkels. Maar diezelfde winkels in het middensegment hebben het ook moeilijk. Kijk naar de V&D en de winkels van Macintosh (onder andere Dolcis, Invito en PRO Sport) die begin januari failliet werden verklaard. Om de concurrentie van andere ketens en de opkomst van het online winkelen voor te blijven, moet je juist onderscheidend zijn, zeggen retailkenners. En Oostpoort is dat bij uitstek niet. On-Amsterdams, schreef Het Parool daar 9 januari over. En dat was niet als compliment bedoeld. Oostpoort had net zo goed in Almere of Zoetermeer kunnen staan.
De prijsvechters (ook die zijn ruim vertegenwoordigd in Oostpoort) doen het landelijk juist nog wel goed. Maar hoe lang is het houdbaar dat er in drie straten een Action, een Xenos, een Kruidvat én een Big Bazar zitten? Functioneel, ja. Maar gezellig? De winkels die geopend zijn aan de Linnaeusstraat hadden met hun uitstraling en onderscheidend vermogen wat tegenwicht kunnen bieden. Maar juist die gezellige zaakjes kiezen eieren voor hun geld en gaan voor de vrijgekomen ruimtes op de Linnaeusstraat.
De Middenweg profiteert mee
De winkeliers van de Linnaeusstraat en de Middenweg hebben de handen ineen geslagen en zijn verenigd in winkeliersvereniging Middenweg & Linnaeusstraat. Voorzitter Bianca Gravemaker heeft beide straten enorm zien opknappen van de komst van Oostpoort: er zijn alleen maar meer ondernemers bij gekomen. Ze somt op: &klevering, Handmade Heaven, Sla, drankwinkel The Pint waar eerst Mitra zat. Ze hoopt op een bioscoop in het leeggekomen pand van M&S mode, maar naar verwachting trekt daar eerst een pop-up activiteitencentrum in. De winkeliers ambiëren een aaneengesloten strook leden te hebben die reikt van het Tropenmuseum tot Frankendael.
Dat Oostpoort daarbij zal aansluiten is onwaarschijnlijk. De huurders van Oostpoort hebben hun eigen winkeliersvereniging, de contributie is verwerkt in de huurprijzen. Bovendien zijn de winkelgebieden niet vergelijkbaar, aldus Gravemaker: Oostpoort voor de ketens, de Linnaeusstraat en Middenweg voor de unieke, kleinere winkels.
Lees ook:
‘Altijd buiten, ook in de winter.’
Oostpoort
‘Oost is voor mij een metafoor voor elke denkbare stad’ (02-12-2015)