Het klinkt mooi, een fiets- en wandelpad langs het spoorwegtalud bij de Dijksgracht tussen Oost en het Centraal Station, maar de werkelijkheid is anders, vertellen bewoners van Wittenburg. “Dit wordt een gevaarlijke plek.”
De auto’s van de stadsreinigingsdienst die van hun rangeerplek op Oostenburg naar het stadscentrum rijden, scooters en brommers, leveranciers die vanaf de steigers rondvaartboten bevoorraden, talloze fietsers en e-bikes, en daartussen de jogger en de bewoner met hond die veilig de andere kant van de Dijksgracht trachten te bereiken. Het is eerder het beeld van een avontuur in het wilde westen dan van een fiets- en wandelpad langs het spoorwegtalud richting Centraal Station.
Toch is dit het scenario dat we over enkele jaren kunnen verwachten, stelt Bart Uitdenbogaart, voorzitter van het Eilandenoverleg en bestuurslid van buurtorganisatie BO1018, de bewonersorganisaties op Wittenburg/Kattenburg die zich teweerstellen tegen de gemeentelijke plannen voor de herinrichting van de Dijksgracht.
“We zijn niet tegen een pad langs de Dijksgracht. Integendeel, dat is iets waar wij als bewoners al jaren om vragen. Waar we tegen zijn is dat de gemeente de plannen hiervoor nu verbindt met de komst van een haven van industriële proporties. De omvang is zo groot dat het niet past in een woonwijk.’
Stalen trommels
Amsterdam wil dat aan de Dijksgracht, tussen het Inntel Landmark Hotel en de Mariniersbrug, in 2024 steigers en ligplaatsen komen voor dertig dekschuiten en veertig rondvaarboten. “Het wordt een hub waar wateraannemers beton, grind en zand vanaf de binnenvaartschepen overslaan op de dekschuiten. Die schuiten, dat zijn een soort stalen trommels, dat klinkt enorm door. En de rondvaartboten varen straks 24/7 over de gracht, van hun ligplaats naar de stad en terug.”
“Er komt druk vaarverkeer,” vult buurtbewoner Sasja Scherjon aan. “Zeker als je weet dat hier ook nog twee jachthavens zijn. De Dijksgracht wordt een nautische bottleneck. Ik denk dat het een gevaarlijke plek wordt. Zowel op het water als op het fiets- en wandelpad.”
Waarom de haven hier gepland is? Uitdenbogaart: “Het nautisch dossier is een hoofdpijndossier voor de gemeente. Amsterdam heeft geen ligplaatsenbeleid. Daarbij is de rondvaart de grootste toeristische attractie van Amsterdam. Er zit enorme economische druk op. Amsterdam heeft 150 nieuwe vergunningen afgegeven aan rederijen, want ze moeten nieuwe partijen toelaten. Maar er zijn geen ligplaatsen voor de nieuwe vergunninghouders. Er zijn dus meer ligplaatsen nodig. En daarvoor kiezen ze een woonwijk. Die keuze is door ambtenaren achter de tekentafel gemaakt, zonder politieke verantwoording. En zonder inspraak van bewoners.”
Dwergvleermuis
Want dat zit ze nog het meest dwars, dat ze als bewoners geen enkele inspraak hebben in de planvorming. Uitdenbogaart: “Dat heeft de gemeente letterlijk zo gezegd tijdens één van de informatiebijeenkomsten.”
Dat gebrek aan inspraak blijkt ook uit de plannen om het groen, zoals braam en vlier, te verwijderen van het spoorwegtalud, als voorbereiding op de werkzaamheden. Zowel aan de Dijksgracht als langs het spoor, dat ProRail de komende jaren deels ondergronds gaat aanleggen. Uitdenbogaart: “Dat groen is belangrijk. In de groenvisie van de gemeente Amsterdam is het een verbindingszone, een broed- en foerageergebied voor bijvoorbeeld dwergvleermuis, putters en heggenmus.”
Scherjon: “De gemeente wilde het groen begin mei verwijderen, midden in het broedseizoen. Dat kán helemaal niet, dat gaat in tegen alle regels van de Wet op de Natuurbescherming. Als bewoners hebben we daar bezwaar tegen gemaakt, maar men ziet ons niet als belanghebbende. Onze bezwaren zijn dus ongegrond verklaard.”
Achterkamertjes
Het is een zwaar dossier, weten ze, waarbij belangen van gemeente, ondernemers en bewoners zorgvuldig tegen elkaar afgewogen moeten worden. Uitdenbogaart: “En dat gebeurt niet. Of alleen in achterkamertjes. De gemeente Amsterdam is een bedrijf geworden. Ze ziet burgers niet als partners om samen plannen beter te maken, maar als hinderpalen.”
Scherjon: “Mee eens. Je moet als burger jurist, ecoloog en nautisch expert tegelijk zijn. Je hebt er een dagtaak aan om je in te lezen. En je moet continu op je hoede zijn als je informatie van de gemeente krijgt. Je moet je telkens afvragen: klopt dit, is dit de waarheid? Een gemeente die haar burgers voorliegt, dat vind ik een bittere teleurstelling.”
Reactie Eva Plijter, woordvoerder stadsdeel Centrum
“Achteraf gezien hadden bewoners bij het vaststellen van de ligplaatsen beter betrokken kunnen worden. Inspraak was op verschillende momenten mogelijk, maar bewoners zijn onvoldoende benaderd hiervoor. Dat had wel gemoeten. Er wordt op dit moment een klankbordgroep samengesteld om de omgeving in het vervolg goed betrokken en geïnformeerd te houden.”
Chaos op de Dijksgracht, en het is letterlijk gezegd: ‘Bewoners hebben geen inspraak’
