Begin december werden bewoners rond het Joris Ivensplein opgeschrikt door rellen veroorzaakt door een groep jongens rond de 13 tot 15 jaar oud. Enkele dagen achter elkaar vlogen één of meerdere elektrische huurscooters in brand, in totaal een stuk of acht, en ook een huurauto. De knallen veroorzaakt door de ontploffingen waren tot ver in de omtrek te horen. Afgelopen nacht brandden op een andere plek op IJburg drie auto’s uit. Problemen rond het Ed Pelsterpark zijn er al sinds 2011. “Een zwembad en bioscoop gaan deze echt gasten niet van de straat houden.”
In de hofjes rondom het Joris Ivensplein waren de voetstappen van rennende en vluchtende jongeren te horen, volgens ooggetuigen en cameraopnames allen in het zwart gekleed en de hoofden door hoodies bedekt. Op een afgesloten parkeerterrein trof een bewoner een op een fatbike gezeten jonger aan die niet kon en wilde verklaren hoe hij daar was gekomen, maar waarschijnlijk op de vlucht was voor de uitgerukte politie. Die elke avond, evenals de brandweer, in vol ornaat uittrok. De politie spreken tegenover omwonenden van “een wreed en doelloos spelletje van deze groep”.
Ruim een week later – in de nacht van 21 op 22 december brandden elders op IJburg drie auto’s uit – zijn de gemoederen nog lang niet bedaard. Het zijn de zoveelste opstootjes en onlusten waar IJburgers mee te maken hebben. Het speelt vooral af rond het Joris Ivensplein en het aangrenzende winkelcentrum, rondom het Ed Pelster park en het Theo van Gogh park.
Een paar maanden geleden werden duiven en kraaien op het Joris Ivensplein op klaarlichte dag met stenen bekogeld en doodgemaakt. Omstanders die probeerden deze jongens aan te spreken werden met fysiek geweld bedreigd. Ook de beroving van een jongen op klaarlichte dag voor de deuren van Albert Heijn, wederom door een groepje jongens van deze leeftijd en op camera’s geregistreerd, ligt nog vers in het buurtgeheugen. En dan herinnert men zich ook nog de herhaaldelijke incidenten in het Diemerpark twee zomers geleden, waar door eenzelfde groep jongens andere jongeren geïntimideerd, vernederd en beroofd werden.
Politie, wijkagenten, jeugd- en jongerenwerkers, straatcoaches: op allerlei manieren zet het stadsdeel zich in om verdere incidenten te voorkomen. Er wordt van alles aan gedaan om de onruststokers op te pakken, contact te leggen met de familie en ook ouders aan te spreken. Naar verluidt zijn naar aanleiding van de recente gebeurtenissen inmiddels enkele jongens opgepakt.
Maar de buurt voelt zich machteloos, omdat de incidenten zich maar blijven herhalen. Het Joris Ivensplein wordt al jaren geteisterd door kleine en grotere criminaliteit zoals openbare drugshandel, van een groep 20+jongeren. Deze groep is inmiddels deels opgepakt, deels van IJburg vertrokken. Maar bij deze nieuwe golf van incidenten gaat het vrijwel steeds om veel jongere jongens, in steeds wisselende samenstellingen. Het vermoeden bestaat dat er ook jongens van buiten IJburg bij betrokken zijn, die uit zijn op rellen met de politie.
Brief naar de burgemeester
Het gevoel van onveiligheid onder de bewoners is groot. Naar aanleiding van de recente onlusten heeft een groep van 150 bewoners van het Joris Ivensplein en omgeving een brief naar de burgemeester gestuurd, waarin het dringende verzoek wordt gedaan op het instellen van permanent cameratoezicht. Men stelt vast dat de huidige inzet vanuit het stadsdeel onvoldoende is om rust, veiligheid en sociale controle te waarborgen.
Het is niet het eerste beroep op maatregelen dat bewoners in de afgelopen jaren gedaan hebben. Maar eerdere minder indringende maatregelen in het verleden genomen zijn ontoereikend gebleken, gezien ook de beperkte handhavingscapaciteit van met name de politie en gezien de timing van de incidenten.
Zijn er oplossingen op langere termijn?
Permanent cameratoezicht stelt de politie beter in staat om relschoppers te identificeren en op te pakken en hopelijk heeft dit een de-escalerende en preventieve werking. Maar er kunnen niet overal camera’s opgehangen worden en de angst heerst dat dit alleen maar betekent dat de onrust en rellen zich zullen verplaatsen naar andere plekken.
Maar wat is de oorzaak dat deze groep van steeds jongere jongens zich uitleeft in deze rellen? De meningen daarover lopen sterk uiteen. Dat men zich al voor het derde achtereenvolgende jaar uitleeft op elektrische huurscooters zou bijvoorbeeld het gevolg zijn van het ongenoegen over het feit dat de gemeente twee jaar geleden het leasecontract van een bepaald verhuurbedrijf plotseling heeft verbroken, waardoor de privécontracten van hurende jongeren kwamen te vervallen.
Een ander reden die genoemd wordt is dat het meedoen aan deze rellen voor deze jongens binnen het milieu waarin ze zich bewegen statusverhogend werkt en dat je er pas bijhoort als je actief hebt meegedaan. Ook jaloezie wordt als motief aangevoerd: de ‘relatieve’ armoede en het gebrek aan materie binnen het eigen milieu wordt omgezet in acties die de meer welvarende IJburgers ongemakkelijk maken.
Er wordt ook gewezen op het gebrek aan fysieke ruimte voor sport en spel en met name ook hangplekken op IJburg.
Wat je ook hoort is dat contact leggen met de betrokken jongeren en hun ouders voor politie en hulpverleners een lastige opgave is. Ouders weten vaak niet waar hun kinderen uithangen en wat ze doen, nemen een beschermende en passieve houding aan, verschillen van mening verschillen over de aanpak van het probleem met hun kind binnen het gezin en vooral zijn ze ook wantrouwend zijn naar autoriteiten en hulpverleners.
Auto’s uitgebrand: ‘Een zwembad en een bioscoop gaan echt niet helpen’
In de nacht van 21 op 22 december brandden er drie auto’s uit aan de Vennepluimstraat op Rieteiland. Ook een laadpaal is vernietigd. Een bewoner op Rieteiland die anoniem wil blijven vertelt: “Ik zag vijf jongens met vuurwerk. Brandweer rukte uit, een helikopter rukte uit. Het gaat maar door. De stadsdeelvoorzitter repte onlangs ergens over dat er te weinig voor jongeren is hier op IJburg, maar het ene na het andere buurthuis wordt uit de grond gestampt en dit zijn geen gasten die als er een zwembad en een bioscoop zijn ineens van de straat verdwijnen. Dat is gewoon onzin. Ik woon nu 15 jaar in deze buurt en al die tijd zijn er problemen met jeugd.”
Lees ook:
2011: Drie keer zo veel jongeren in 2020, de wethouder reageert op problemen
2012: Twee extra veldjes om Cruijff Court te ontlasten
Kijk op de Wijk
