Het gaat goed met de natuur rond IJburg. Tien jaar lang is er volop in geïnvesteerd en met het gereed komen van de laatste drie projecten – het Natuureiland, de Zuidelijke IJmeerkust en de Polder IJdoorn – is de natuurcompensatie bij IJburg afgerond. Het heeft gewerkt, geven ook de destijds kritische ecologen ruimschoots toe. Remco Daalder: “Het water is hartstikke helder, de ringslang komt volop voor en elk natuurgebiedje heeft zijn eigen unieke soorten.”
Natuureiland
Het Natuureiland, in het IJmeer voor de kust van Haveneiland, is gisteren tijdens een vaartocht langs de drie projecten officieel overgedragen aan de nieuwe beheerder stadsdeel Oost. Wethouder van Amsterdam Maarten van Poelgeest schonk er symbolisch een vijgenboom aan portefeuillehouder van stadsdeel Oost Thijs Reuten.
In 2009 werd de strekdam, die vanaf Zeeburgereiland het IJmeer inloopt, doorgeknipt om het de scheepvaart tussen IJburg en het IJ makkelijker te maken. Het vrijgekomen eilandje werd vergroot met opgespoten zand uit de Noordzee en als natuurcompensatie voor IJburg omgedoopt tot natuureiland. Om het eiland destijds kaal te krijgen, een voorwaarde om er de bedoelde vogels zoals de blauwborst en de karekiet te kunnen laten broeden zonder dat die daarbij gestoord worden door roofvogels en kraaiachtigen, moesten de bomen gekapt.
Vijgenboom
Het cadeau van Van Poelgeest aan Reuten, een vijgenboompje, is een verwijzing naar de oude vijgenboom die nog parmantig en alleen op de oostpunt van het eiland staat. Op aandringen van toenmalig stadsecoloog Martin Melchers bleef deze boom gespaard. Melchers schreef destijds in een handgeschreven brief: ‘Ver buiten de stad en op één van de koudste punten van Amsterdam weet deze unieke vijg zich op de strekdam te handhaven.’
Afspraken over de natuur
Bij de aanleg van IJburg is afgesproken dat er veel aandacht besteed zou worden aan de natuur. Het IJmeer is Europees beschermd natuurgebied en een zeer belangrijk en aantrekkelijk gebied voor bijzondere watervogels. Naast de verplichte compensatie – afgesproken in een convenant – hebben gemeente Amsterdam, Provincie Noord-Holland en Natuurmonumenten extra geld geïnvesteerd in natuurprojecten op en rondom IJburg via het Natuurontwikkelingsfonds IJmeer.
De stadsecologen waren sceptisch destijds. Remco Daalder (DRO) weet nog goed hoe de partijen samen aan tafel zaten. “Natuurcompensatie? We geloofden het niet. Het zou plaknatuur worden, ergens een piepklein stukje groen met een bordje ‘natuur’ erbij. De ringslangen zouden verdwijnen, vreesden we.”
Tien jaar later blijkt niks minder waar. Daalder: “In een unieke samenwerking is, en dat is nog veel unieker, echt elke letter uit dat convenant uitgevoerd. Ik durf het te zeggen: “De natuur heeft zich ontzettend goed hersteld.”
Elk project – ook onder meer de Hoeckelingsdam en diverse ecologische verbindingszones – heeft zijn eigen unieke soorten gekregen. Weidevogels, waterplanten, lepelaars. Bij de start van de aanleg wisten de ecologen een ding zeker: luwte werkt. Vanuit die luwte werd verder gewerkt. Er kwamen moerassen, rietranden, mosselbanken, eilanden en speciale oevers. “Die Hoeckelingsdam lag er nog niet, of er streek een kolonie zwartkopmeeuwen neer. Je kan ze zien vanaf de boot,” smult Daalder.
De projecten zijn dus afgerond. Is het daarmee ook klaar? Daalder: “Helemaal niet. Beheer blijft ontzettend belangrijk om de gewenste flora en fauna te behouden. En kijk eens voor je. Daar ligt een heel IJmeer. Dit was de proeftuin, waar het opvalt dat het water zo ontzettend helder is. We gaan kijken of we dat verder kunnen uitbouwen.”
Op de boot wijst Martin Melchers, ook jarenlang als stadsecoloog betrokken, naar de Zuidelijke IJmeerkust. “Zie je die kreek? Het stikt er van de karpers. En dit jaar heeft hier een ijsvogel gebroed. Dat is goed nieuws, want het gaat door de koude winter slecht met de ijsvogel.”
Als straks ook op Eiland Zeeburg de ringslang terugkeert, is echt iedereen tevreden.
Lees ook:
Genoeg mosselen voor watervogels IJburg (27-05-2012)
Méér natuur langs de Zuidelijke IJmeerkust (26-01-2012)
IJdoornpolder opgeknapt voor weidevogels (22-12-2011)
en andere artikelen in de rubriek Natuur
