Als het geregend heeft, kun je hem in Watergraafsmeer ’s avonds over straat zien lopen: de rode Amerikaanse rivierkreeft. Het beest loopt op hoge poten met zijn dieprode scharen geheven van sloot naar sloot. De kreeften komen sinds enkele decennia voor in bijna alle wateren van Amsterdam-Oost. Tip: vang er eentje en je hebt een gratis delicatesse in huis!
Wie zijn schepnetje door de wateren van Amsterdam haalt, heeft grote kans een rode rivierkreeft te vangen. Ook zijn er elk jaar meldingen van mensen die ze op het land hebben gesignaleerd. “Rivierkreeften hebben geen longen maar kieuwen die ze vochtig moeten houden,” legt stadsecoloog Geert Timmermans uit. “Bij regen migreren ze over land van sloot naar sloot. ’s Nachts gaan ze erop uit om te foerageren. Maar de meeste tijd brengen ze door in hun holletjes in de oever.”
Timmermans hoeft niet veel moeite te doen om er in het licht van zijn zaklamp in de Weespertrekvaart een paar op te sporen. Hij haalt zijn schepnetje door het water en haalt de kreeft op het droge. Het dier grijpt met zijn rode scharen om zich heen als Timmermans hem tussen duim en wijsvinger houdt. Ook vangt hij een gevlekte Amerikaanse rivierkreeft, een wat kleiner en minder kleurige soort.
In de fuik
De Amerikaanse rivierkreeften zijn exoten in Nederland en hebben zich definitief in ons land gevestigd. Ze komen nog niet in heel Nederland voor, maar verspreiden zich snel. Vooral rond het zuiden en oosten van Amsterdam leven ze in groten getale. Ook in Amstelveen, Den Haag en Rotterdam komen ze voor. De rode rivierkreeft komt uit het gebied bij de Mexicaanse Golf en heeft zich inmiddels over de zoete wateren van heel Europa verspreid. De kreeften zijn drager van een schimmel die dodelijk is voor de inheemse Europese rivierkreeft. Deze soort is in Nederland bijna uitgestorven.
Vermoed wordt dat de rode rivierkreeft in Nederland is uitgezet door beroepsvissers. “Begin jaren zeventig vertelden Amsterdamse muskusrattenvangers ons dat er rivierkreeften in hun fuiken zaten,” vertelt Timmermans. “Dat was de gevlekte rivierkreeft. Die verbreidde zich snel in Nederland. Pas later, in 1983, werd de rode rivierkreeft voor het eerst gesignaleerd. Deze ging domineren over de gevlekte.” Een andere exoot die in Nederland in opmars is, is de geknobbelde rivierkreeft. Verwacht wordt dat deze binnenkort vanuit het zuiden Amsterdam bereikt.
Soep
Inmiddels hebben ook de inheemse dieren ontdekt dat de exotische rivierkreeften eetbaar zijn. Ze worden gegeten door reigers en grote vissen als palingen, snoekbaars en snoek. Ook lepelaars jagen op de jonge kreeftjes. De kreeften zelf eten zowel plantaardig als dierlijk voedsel, zoals torretjes en larven.
Alle rivierkreeften die in Amsterdam voorkomen zijn eetbaar. Ze worden over de hele wereld geteeld voor de verkoop. In Amsterdam wordt er niet officieel op gevist. Als particulier is het toegestaan ze te vangen met een schepnetje. Soep van de rode rivierkreeft schijnt erg lekker te smaken…
Lees ook:
Imker worden op een dak in Amsterdam-Oost (26-06-2013)
Over ratten, lepelaars, gierzwaluwen en andere natuur is Oost