Tot en met 1 juni is in het Amsterdam Museum aan de Amstel de tentoonstelling Collecting the City #5: (T)huisloos in de stad – Verhalen van de straat te zien. Hiermee worden de verhalen van dak- en thuisloze mensen in de stad verteld. Het zijn persoonlijke verhalen van van mensen die dak- of thuisloosheid – een groep mensen waar snel overheengekeken wordt – ervaren, over wat zij hebben meegemaakt en hoe we in de stad omgaan met deze groep Amsterdammers.
Voor deze vijfde editie van Collecting the City werkt het Amsterdam Museum samen met De Regenboog Groep en HVO-Querido. Het aantal dak- en thuislozen in Amsterdam is de afgelopen jaren sterk toegenomen. De Regenboog Groep schat dat het gaat om een groep van ongeveer 17.000 mensen. Voor thuisloze mensen kan dit betekenen dit dat zij geen vaste verblijfplaats hebben: ze reizen van bank naar bank, van vriend naar familielid naar kennis. Voor dakloze mensen is zelfs die optie er niet; zij moeten hun plek op straat vinden. Waar dakloosheid eerder werd geassocieerd met alcohol- en drugsproblematiek, krijgt tegenwoordig een steeds grotere en meer diverse groep mensen te maken met dakloosheid. Naast mensen met verslavingsproblematiek of mentale kwetsbaarheden omvat de groep dak- en thuislozen ook gezinnen, arbeidsmigranten, mensen met een baan en mensen die door de wooncrisis buiten het zorgsysteem vallen. De tentoonstelling (T)huisloos in de stad belicht deze huidige realiteit en nodigt bezoekers uit om stil te staan bij de verhalen van deze, vaak nog, onzichtbare groep Amsterdammers.
In de tentoonstelling (T)huisloos in de stad is er aandacht voor uiteenlopende aspecten van
dak- en thuisloosheid: de geschiedenis van dit onderwerp in de stad, de verschillende
vormen van dak- en thuisloosheid en de schaal waarop het plaatsvindt. Ook is er veel
ruimte voor persoonlijke verhalen. Van overlevingsstrategieën tot obstakels waar mensen
op straat tegenaan lopen. Met de tentoonstelling biedt het Amsterdam Museum een
diepgaand inzicht in de complexe werkelijkheid van mensen zonder een vast thuis. Hoe is
het om plotseling op straat te staan? Hoe ziet een gemiddelde dag eruit? En waar lopen zij
tegenaan? In (T)huisloos in de stad wordt licht geworpen op deze vragen. Door de
kunstwerken, persoonlijke objecten en verhalen van en door ervaringsdeskundigen en
makers – mensen die zelf dakloos zijn of zijn geweest -, zoals kleding, persoonlijke
portretten en keramiek, schetst de tentoonstelling een realistisch beeld van wat het
betekent om je staande te houden zonder vaste woonplek. Zo maken bezoekers in de
documentaire Between Small Places (2024) van Robin Alysha Clemens kennis met de
dakloze schrijver Brian. Hij dwaalt al jaren door Amsterdam en filosofeert over wat ‘thuis’
voor hem betekent. In de tentoonstelling is ook werk te zien uit de collectie van het
Amsterdam Museum, zoals het zelfportret van Jacques Vedel du Boisbaudry. Dit werk was
in 2014 het eerste werk van een dak- of thuisloze maker in de collectie van het museum.
Vrijheid, zorgverlening en de toekomst
Er wordt in de tentoonstelling ook ingegaan op het thema ‘vrijheid’. Hoewel dak – en
thuisloosheid bijna nooit een keuze is, is het voor sommigen ook een manier om zich te
ontworstelen aan structuren die te beperkt voelen. Ook de zorgverleners die zich elke dag inzetten voor deze kwetsbare groep Amsterdammers komen aan bod. Van werknemers van HVO-Querido en De Regenboog Groep, tot aan de vele vrijwilligers en mensen die zich inzetten bij de Huisartsenpost en Het Leger des Heils.
De Regenboog Groep is er voor mensen in Amsterdam en omstreken die het moeilijk
hebben en nergens anders terecht kunnen. HVO-Querido ondersteunt mensen in een kwetsbare positie om de weg te hervinden naar een thuis. Mensen die om welke reden dan ook dakloos zijn geraakt, kampen met psychische problemen of verslaafd zijn.
Foto: Yousef, Ervaringsdeskundige (Amsterdam, 2023). Fotografie Bas Losekoot
Lees meer:
Onder de Pannen: portretten van tijdelijke dakloze Amsterdammers op debrugkrant.nl.
‘Een lege kamer in huis is zonde’
Tentoonstelling over dak- en thuisloosheid in de stad in het Amsterdam Museum
