Een jam van pruimen en rode peper, een chutney van perzik en anijs, een ‘bounty-smeersel’ van kokosnoot: Charlotte Heine (48) en Joep Weerts (51) verwerken fruit en groente van supermarkten, groothandels en telers dat anders zou worden weggegooid.
Drie jaar geleden zag Heine bij de buurtsuper hoe een medewerker minder mooie exemplaren van groente en fruit uit het schap haalde. ‘“Wat ben je aan het doen?” vroeg ik. Het waren appels met rimpels en bananen met sproeten, maar nog prima eetbaar. Mocht ik ze anders meenemen? De eigenaar van de supermarkt vond het zelf ook belachelijk dat de producten weg moesten en bood aan om elke week een bak voor me klaar te zetten.”
Samen met haar buurman Joep Weerts besloot Heine er jams en chutneys van te maken. In het begin deden ze dat in hun eigen keukens op de Laagte Kadijk. “Zo hadden we vier potjes meloenchutney en dan weer drie potjes appeljam”, vertelt Weerts. “Dat kleinschalige was leuk, maar de aantallen waren te klein voor verkoop, en ook om substantieel iets bij te dragen aan het redden van groente.” Bij een andere buurtsuper mochten de twee ook restproducten ophalen en zo verdubbelden de aantallen. Later gingen ze wekelijks naar het foodcenter om overblijfselen te scoren. Heine: “Elke week werden we verrast. De ene keer kregen we kisten vol kokosnoten mee, dan weer kilo’s groene druiven. Steeds moest ik ad hoc recepten bedenken: een druiven-cantaloupe-bleekselderijchutney, een druiven-granaatappeljam, aardbeien met rode peper”, somt ze op. “Ik schud ze zo uit mijn mouw.” Van elk soort verkochten ze zo’n 200 potjes.
Heine en Weerts werken inmiddels fulltime aan Potverdorie! Ze hebben het productieproces – het vullen van de potjes – uitbesteed aan een professional, maar met reststromen werken ze nog steeds. Bij boeren en telers uit het hele land halen ze derving op. Zo krijgen ze grotere hoeveelheden mee. Weerts: “Boeren en telers hebben zo’n 5 tot 10 procent derving. Dat is al gauw een paar duizend kilo.”
Dertig tot veertig procent van ons voedsel gaat verloren. “Dat komt grotendeels door het strenge inkoopbeleid van supermarkten”, weet Weerts. “Wettelijk moet fruit aan bepaalde eisen voldoen om in het schap te mogen liggen, maar supermarkten zijn vaak nog veel strenger. Ze willen geen enkel risico op claims lopen.” Na de supermarkt is het de consument die het meest weggooit. Heine: “We zijn met z’n allen zo verwend. Als iets niet meer mooi is, gaat het, hup, de prullenbak in. Met Potverdorie! willen we daarover bewustwording creëren. Het fruit en de groente waar wij smeersels mee maken zijn niet meer mooi, ze hebben plekjes en butsen, maar met de smaak is niks mis.”
Potjes Potverdorie! zijn onder andere te koop bij Baking Lab, Eriks, Daily Delis en Landmarkt.
Maar zelf een Potverdorie!-chutney (4 à 5 potten)
-1 kg minder mooi rijp fruit – eventueel gemixt, bijvoorbeeld banaan, appel, mango
-50 gram rozijnen of dadels in stukjes
-1 duim(stukje) verse gember
-1 theelepel chilivlokken (als je van pittig houdt)
-1 theelepel zout
-200 ml azijn
-150 gram suiker
Maak het fruit schoon, snijd het in kleine stukjes en zet het op laag vuur. Schil de gember en snijd in kleine reepjes en voeg toe. Voeg naar eigen smaak zout toe en daarna de suiker. Roer goed door. Voeg pas azijn toe als de suiker helemaal is opgenomen in het mengsel. Laat een tijdje pruttelen totdat de chutney de dikte van jam heeft.
Serveer de chutney bij een Indiaas gerecht, bij een kaasplankje of bij gegrilde kip, rijst of groente.