Op de universiteit volgde ik ooit een werkgroep Typologie van Gebouwen. Je leerde waarom een school eruitziet als een school en waarom een gemeentehuis eruitziet als een gemeentehuis. Achteraf vraag ik mij af waarom ik mij inschreef voor deze werkgroep. Welke ambitieuze jonge architect wil nou een gebouw maken dat typisch ergens op lijkt? Toch heb ik iets gehad aan dit vak. Ik herken namelijk in binnen- en buitenland op een kilometer afstand een schoolgebouw. Je herkent een schoolgebouw aan een regelmatige serie grote raampartijen met grofweg de lengte van een schoolklas. De ramen beginnen hoog van de grond, ruim boven tafelhoogte, zodat de leerlingen niet al te makkelijk naar buiten kunnen kijken en afgeleid kunnen raken. De ramen zijn hoog, want klaslokalen zijn hoog en hebben veel daglicht nodig. Verder heeft een school een herkenbare, voorname entree met brede deuren zodat de leerlingen met veel tegelijk naar binnen en buiten kunnen stromen.
Het schoolgebouw van de Montessori Steigereiland op IJburg voldoet aan geen van deze kenmerken. Het lijkt eigenlijk meer op een bedrijfshal of een sporthal dan op een school. Architect Don Murphy van VMX Architects heeft duidelijk zijn best gedaan om de typische kenmerken van een school te vermijden. Het bijzondere van VMX is dat ze nooit iets normaals maken.
Het gebouw heeft de vorm van een golf, zoals een golf op zee, in een kleur blauw zoals een kind water tekent. IJburg heeft héél veel water, dus ik snap wel hoe VMX op het idee gekomen is. Het langwerpige, lage gebouw bestaat uit een begane grond en een verdieping. Alle lokalen zijn op de verdieping gesitueerd. De verdiepingsvloer heeft verschillende niveaus, die vloeiend in elkaar overgaan en zo de vorm van de golf maken. De verdiepingsvloer steekt aan de voorkant meters uit en vormt een golvende luifel over de hele lengte van het gebouw. Eén lange, golvende raamstrook vangt het licht voor alle lokalen aan de voorkant.
Ook de achtergevel is bijzonder. Hij maakt naar boven toe een knik naar achteren. Hierdoor ontstaat een futuristische, abstracte vorm die versterkt wordt door de materiaalkeuze: een plint van betonsteen in puntprofiel gaat naadloos over in een aluminium gevelplaat met eenzelfde puntprofiel. De niveauverschillen tussen de lokalen en de hellende gevels maken het boven tot een spannende ruimte.
Een gaaf en origineel gebouw, dat inspeelt op de kinderlijke fantasie. Leuk voor het kind, en alleen daarom al leuk voor de ouders. Ik heb warme gevoelens voor de school waar onze kinderen naartoe gingen. Hij ligt op enkele honderden meters van ons huis. Elke morgen rond half negen komt er een stroom van kinderen op gang die langs ons raam trekt op weg naar school. Ze lopen braaf aan de hand van hun ouders, met rugzakjes op, geconcentreerd naar de grond kijkend. ’s Middags gaat de stroom de andere kant op. De kinderen zijn dan uitgelaten, ze rennen en huppelen en praten honderduit. Het is een soort perpetuum mobile, de hartslag van de buurt, die steeds gevoed wordt door nieuwe bewoners en nieuwe kinderen. Zonder de school zou het hier heel saai zijn.
Reacties naar jved@dorensarchitects.nl
Montessori Steigereiland, 4 sterren: ‘Ze maken nooit iets normaals’
