De komende maanden wordt de natuurkwaliteit van de Zuidelijke IJmeerkust door allerlei maatregelen versterkt.
Het fietspad aan de oever van de Zuidelijke IJmeerkust is een geliefde route om uit te waaien. Wielrenners, fietsers en skeelers razen hier tussen IJburg en Muiden over het pad. En al hoor je constant het geruis van de snelweg A1, als je vanaf de dijk over het IJmeer tuurt, waan je je wel degelijk ver in de natuur. Nu al weten veel watervogels dit gebied te vinden om de eeuwige wind van het IJmeer te ontvluchten. Je ziet er futen en meerkoeten kuifeenden, aalscholvers en zelfs tafeleenden. De aanleg van een luwtedam en een rietmoeraszone zullen zorgen voor nog rijkere flora en fauna.
Luwtedam
Bij de Zuidelijke IJmeerkust ligt een landtong die een baai vormt in het IJmeer, de zogenoemde Baai van Ballast. Bij de herinrichting van het gebied wordt achter deze landtong een 800 meter lange dam aangelegd, waardoor het nog meer in de luwte komt te liggen. Afgelopen december is de eerste laag zand al in het water gestort en er volgen er nog twee, zodat de dam uiteindelijk een halve meter boven het water uitsteekt.
“Door de dam zal het slib in het water tot rust komen,” vertelt Heiko Vader, assistent-projectmanager van Projectbureau IJburg. “Hierdoor krijgen waterplanten, zoals fonteinkruiden en kranswieren, de kans om te groeien. Er gaan vissen paaien en er zullen waterplantenetende vogels op het voedselaanbod af komen.”
Om de groei van waterplanten extra te stimuleren worden diepe gedeelten achter de luwtedam ondieper gemaakt. Langs de kust zal zo een rietmoeraszone ontstaan. Vader: “Dit is een uitstekend broed- en foerageergebied voor moerasvogels als de roerdomp, de waterral en het baardmannetje. Voor vissen als de kleine modderkruiper, bittervoorn en snoek zal dit een opgroeigebied worden en ook verwachten we dat er ringslangen en meer- en watervleermuizen komen te leven.”
Totale rust
Deze maand wordt er een kreek gegraven, waardoor de landtong als het ware van de kust wordt afgesneden. Het eiland dat zo ontstaat biedt plaats aan vogels die totale rust nodig hebben. De bomen zijn al in september gekapt. “Dat was de enige maand waarin we dat konden doen,” verklaart Vader. “We moeten ons houden aan de Europese natuurbeschermingswet. Het was aannemelijk dat er ringslangen in het gebied voorkomen, en die mag je niet storen in hun winterslaap. Hetzelfde geldt voor de waterspitsmuis. Voor de hele planning van dit project zijn we gebonden aan Europese regelgeving.”
Compensatie
De herinrichting van de Zuidelijke IJmeerkust is het derde en laatste project ter compensatie van de natuur na de bouw van IJburg als kunstmatig eiland in het IJmeer. De gemeenten Amsterdam en Muiden, het Rijk, Staatsbosbeheer, de provincie Noord-Holland en Natuurmonumenten werken hierin samen. Eerder werd al de Hoeckelingsdam (2005) aangelegd en de Diemer Vijfhoek (2007) heringericht.
Bij de Zuidelijke IJmeerkust komt een uitkijkpunt dat – precies door de kronkelingen van de nieuw te graven kreek heen – uitzicht biedt op het IJmeer. In juni 2012 is de herinrichting voltooid.
Tekst: Kirsten Dorrestijn