Eiland te koop?!

Centrumeiland, IJburg: voorlopig nog omgeven door hekken en afzettingen. Alsof het een mijnenveld betreft, of een strook drijfzand. Kom niet hier! Blijf weg! In aloude Amsterdamse traditie hebben hardlopers, hondenuitlaters en avonturiers de hekken en waarschuwingen echter naast zich neergelegd en de vlakte ontdekt. Het is een wijd en inspirerend stuk land, een plek waar in je fantasie rovers en piraten hun toevlucht zoeken, dicht bij het water, ver van de mensen. Er overheen lopend, is het haast onmogelijk om niet te denken aan wat je er allemaal mee zou kúnnen doen.

Het ligt er als een kaap, vooruitgeschoven het water in. Het is opgehoopt, met een hoogste punt van voorlopig zo’n zeven meter boven het water. Een heuse berg in Amsterdam! Kaapstad aan het IJ. Zijn steden op heuvels aan het water niet de mooiste op aarde? Centrumeiland, een potentieel pareltje in stedenontwikkeling, nu nog een hoge berg zand, een kaap, een plek voor avonturen.

De eerste plannen waren groots, met appartementengebouwen en een winkelhart, een bibliotheek en ook een zwembad. Maar de ambities liggen even stil, de ideeën voorlopig op de plank. Er is een pauze in deze tijden van verandering, zuinigheid, en er zijn ook steeds weer opduikende opportuniteiten. Het staat vast dat het ontwikkeld gaat worden. Maar door wie? En hoe?

‘Wie’ en ‘hoe’, dat waren twee woorden die recentelijk in een kleine bijeenkomst onder de intrigerende titel ‘Eiland Te Koop’ besproken werden. De sessie was een open discussie, om mogelijke opties eens op tafel te gooien en bespreekbaar te maken. Dus niet: laten we doen wat in de lijn der verwachtingen ligt, maar deze unieke kans – wat te doen met een nog lege kaap aan het water –creatief bekijken en er hopelijk iets van maken waar men van Moskou tot Rio nog jaren over spreekt, een voorbeeld van 21ste-eeuwse stadsinrichting.

Aanwezig waren de mensen van het architectencollectief van XOOMlab, stadsbestuurders, ontwikkelaars, creatieve denkers, opportunisten en realisten. Er werd niets besloten; dat was ook niet de bedoeling. De ingevingen waren kleurrijk: laat mensen een aandeel in het eiland kopen en de ontwikkeling ervan – het is uiteindelijk IJburg – zelf bepalen, laat de stad het maar vaststellen, geef een kleine groep van innovatieve denkers een vrijbrief om er iets briljants van te maken.
De besproken visies over wat er uiteindelijk zou moeten of kunnen komen waren nog talrijker: achthonderd huizen, veel minder maar grotere huizen, een stadswal, twee heuvels, geen huizen maar een bos omringd door strand met restaurants aan het water. En zo ging het de avond door.

Het was een eerste bijeenkomst, er zullen er meer volgen. Tot er iets gerealiseerd is dat dit stuk IJburg de meest aantrekkelijke plek van Nederland van maakt.

Door Hans Koeleman

Lees ook:
Landmaken Centrumeiland van start (20-09-2012)