De vraag is: wat zou Betondorp zonder Johan Cruijff zijn geweest? Wel, het had in de Akkerstraat in elk geval hordes toeristen gescheeld die in de loop der jaren het ‘geboortehuis’ van de wereldberoemde voetballer zijn komen bekijken.
In werkelijkheid kwam Cruijff een paar kilometer verderop ter wereld, in het Burgerziekenhuis aan de Linnaeusstraat, maar de meeste toeristen werden in de waan gelaten dat ze in de Akkerstraat voor zijn geboortehuis stonden te gluren. Het kraambed van Cruijff stond er overigens wel, maar dan weer niet boven het nummerbordje van 32, maar om de hoek. Velen hebben al die jaren dus naar het verkeerde raam gekeken.
Beroemd zijn de zwart-witbeelden waarop een mager mannetje met spillebenen met een bal in de weer is. Waarschijnlijk is hij aan het ‘putten’, het spelletje dat hij vaak met zijn broer Henny deed. Zodra de bal over de put ging, was het een doelpunt. Talloze keren kwamen de beelden voorbij in reportages over Cruijffs jeugdjaren. Net als de poort, aan de Tuinbouwstraat, waar Cruijff bij slecht weer schuilde en waarin hij aan zijn koptechniek werkte. Het maakte de wijk over de hele wereld beroemd.
Maar hoe zit het omgekeerd? Wat zou Johan Cruijff zonder Betondorp zijn geweest? Wellicht had hij dan nooit bij Ajax gevoetbald. En wie weet was hij dan nooit doorgebroken als voetballer, maar was hij bijvoorbeeld gaan honkballen, een andere sport waar hij heel bedreven in was. Nu hoefde hij maar de Middenweg over te steken en hij kwam bij stadion De Meer aan.
In het weekblad 1-0 schreef Cruijff daar in 1972 zelf over: “Op een gegeven moment – het was op een woensdag, dat weet ik nog precies omdat de pupillen altijd op woensdagmiddag trainden en ik altijd zat te kijken in de hoop dat ze een keer een mannetje te kort kwamen – mocht ik een keer meedoen bij Ajax.”
Het was ook hier, in Betondorp, dat Cruijff zijn vader verloor. Twaalf jaar was Cruijff toen de meester van de Groen van Prinstererschool naar hem toekwam om te zeggen dat hij naar huis moest. Daar zag de jonge Cruijff een ziekenwagen voor de deur staan. Zijn vader overleed even later aan de gevolgen van een hartverlamming. Het graf bevindt zich op de Oosterbegraafplaats, even verderop in Oost. In een interview zei Cruijff: “Wanneer ik er langs fietste zei ik hem altijd gedag. Heel vreemd. ‘Dag pap,’ zei ik dan.”
Op 5 juni van dit jaar was Cruijff terug op de plek van zijn jeugd, om een naar hemzelf genoemd veld te openen. Het werd een bijzondere middag, ook voor Cruijff zelf. Buiten het zicht van de camera’s pinkte hij een traantje weg.
Volksmond
We weten niet beter of Betondorp is de wijk die wordt omsloten door de Kruislaan, de Middenweg, de Ringweg-Oost en de Weespertrekvaart. Maar officieel heet de wijk Tuindorp Watergraafsmeer. Vanwege het vele beton dat bij gebrek aan het te dure baksteen werd gebruikt, heette dit deel van Amsterdam in de volksmond echter al snel Betondorp. De wijk werd gebouwd in 1923 en 1924, omvat 900 woningen en was bedoeld als huisvesting voor arbeiders en ambtenaren. De buurt werd opgezet rond de Brink, een centraal plein waarop de belangrijkste straten uitkwamen. Hier bevinden zich ook de meeste centrale voorzieningen. Betondorp wordt vaak geassocieerd met Johan Cruijff, maar er komen veel meer bekende Amsterdammers vandaan: Willeke van Ammelrooy, Leo van Wijk, Bobby Haarms en natuurlijk Gerard van het Reve. Die laatste gebruikte Betondorp in zijn boek De avonden. Daarin heet het overigens wel ‘Cementwijk’.
Lees ook:
Cruijff weer even terug in Betondorp (26-06-2014)
Cruijff is tegen! (14-06-2013)