In Amsterdam geldt vanaf volgend jaar een verbod op huis-aan-huisreclame. Nu worden er bij alle mensen zonder sticker nog pakketten reclamemateriaal door de bus gegooid. Vanaf volgend jaar mogen folders alleen bezorgd worden bij mensen met een ja/ja-sticker.
Het verbod stuit op verzet binnen de reclamebranche, bij grafisch ontwerpers en bij adverteerders zoals supermarkten. Niet alleen vrezen zij dat een grote groep mensen die graag folders ontvangt niet de moeite zal nemen om een sticker te gaan halen. Ook zijn zij bang dat het plan van Amsterdam zich als een olievlek over Nederland zal verspreiden. In Utrecht, Breda, Deventer, Arnhem, Den Haag, Rotterdam en Nijmegen is er inmiddels al over gesproken in de gemeenteraad. Later dit jaar zal een interstedelijk overleg plaatsvinden over invoering van de maatregel in Amsterdam.
Volgens folderverspreider Spotta zijn lokale winkeliers voor 29 procent van hun omzet afhankelijk van koopjesjagers die de folders uitpluizen. Het verbod zou uiteindelijk banen kosten. “Het wordt nu alleen in de hoek van de milieuaspecten geduwd. Daar krijg je de handen wel voor op elkaar in de gemeentepolitiek, maar het gaat over veel meer”, zegt woordvoerder Wolfgang Gielissen van de KVGO, de branchevereniging voor grafisch ontwerpers. “Het gaat ook over vrijheid van informatie. Op deze manier bepaalt de overheid wat je wel of niet in de bus krijgt.”
Volgens Gielissen kampt Amsterdam met een veel groter recyclingprobleem, en is simpelweg folders verbieden een schijnoplossing. Zo wordt er hier veel minder papier gescheiden dan in andere steden, vermoedelijk doordat mensen in hun krap bemeten huizen geen ruimte willen maken voor een aparte papierbak.
De KVGO onderzoekt nu samen met Spotta of een rechtszaak tegen de gemeente zin heeft. Daarnaast zijn beide partijen ook nog in gesprek met wethouder Choho over de uitvoering van het verbod. Zo is de invoeringsdatum nog onzeker – aanvankelijk was dat 1 januari, maar die datum is inmiddels van de baan.
Toch zijn er ook na invoering van de regeling in Amsterdam uitwegen voor de reclamebranche. Zo ligt bijvoorbeeld nog niet vast welk drukwerk het stempel ‘reclame’ krijgt. De politieke partijen waren er als eerste bij om een uitzondering voor politiek drukwerk te maken. Nu is de vraag in hoeverre een reclamefolder met redactionele inhoud telt als huis-aan-huiskrant of als reclamefolder.
Een andere manier om folders toch bij ieder huishouden op de mat te krijgen, is geadresseerd bezorgen, via Post NL. Albert Heijn doet dit bijvoorbeeld al, maar dat is een stuk duurder.
Partij van de Dieren
De bedenker van het voorstel, Johnas van Lammeren van de Partij voor de Dieren, wijst op de afvalberg. Volgens hem alleen gaat het alleen al in Amsterdam om 14,7 miljoen kilo papier per jaar. Hij rekent voor: “Als je ervan uitgaat dat slechts een derde een ja/ja-sticker gaat plakken, dan scheelt dat op jaarbasis 10,2 miljoen kilo. En dat staat gelijk aan 33.000 dode bomen per jaar.”
Als het aan Van Lammeren gelegen had, was alle papier door de bus verboden, dus ook huis-aan-huisbladen.“Mijn voorstel was: alles op aanvraag om verspilling tegen te gaan, maar daar wilde de gemeenteraad niet in mee.”
Van Lammeren verwacht dat andere steden het voorbeeld van Amsterdam zullen volgen. Ik heb inmiddels met meerdere politieke partijen in meerdere politieke lagen gesproken, en de wil is er. Dit gaat gewoon nationaal worden.”