Slecht nieuws. De Omval kan niet in de oude staat behouden blijven. Toch gloort er nieuw leven voor het oude buurtcafé aan de Weesperzijde. Delen ervan komen terug in het Circular City House. Dat gaat straks buurten verbinden in Amsterdam-Oost.
“Een café waar criminelen aan rokerige tafels hun boze plannetjes uitdachten.” Buurtbewoner Sipko Melissen moet er zelf om lachen. Unheimisch, dat was jarenlang de indruk die hij had van café De Omval, dat verscholen lag op braakliggend land achter het spoor. Dat beeld veranderde vanaf de jaren negentig. De Omval begon een tweede leven als eetcafé en uitspanning voor verjaardagen, bruiloften en bedrijfspartijen. Een glazen erker werd bijgebouwd als terrasvoorziening. “Het was een gezellige plek,” herinnert Melissen zich.” Iedereen kwam er. Studenten, buurtbewoners, werknemers van bedrijven in de buurt, zoals het hoofdkantoor van Philips. Die kwamen hier als lunch een broodje kroket eten. Jammer dat die tijd voorbij is.”
Instortingsrisico
Goeie kans dat die tijd weer terugkomt. Want op de plek van De Omval, nu een waaiplek met onkruid, omgevallen hekwerk en verregende bestrating, komt straks een nieuw gebouw, het Circular City House. Dat zal als het ware rond De Omval worden gebouwd. Aanvankelijk was het de bedoeling dat De Omval in zijn oorspronkelijke staat behouden bleef, maar afgelopen zomer bleek dat het gebouw in slechte bouwkundige staat verkeert. De kans is groot dat het café instort, behoud is niet mogelijk. “We kiezen er daarom voor om herkenbare delen van het café, zoals gevelelementen, raamkozijnen en delen van het interieur, zoals de bar en de vloer, te ontmantelen en op te nemen in de nieuwbouw,” vertelt Tom Kolnaar, woordvoerder van Space&Matter, het architectenbureau dat verantwoordelijk is voor het ontwerp van Circular City House. “Dat wordt weliswaar geen exacte replica van De Omval, maar veel ervan zal er zichtbaar in terugkomen. Omwonenden die straks langslopen zullen de oude Omval meteen herkennen.”
Een podium voor buurt en stad
Het is de bedoeling dat ook de oude buurtfunctie van De Omval terugkeert in het nieuwe ontwerp. Kolnaar: “In overleg met omwonenden komt op de eerste verdieping van het Circular City House een publieke ruimte, WeSpace. Dat wordt een podium voor de buurt en de stad met een terras, auditorium en loungeplek. We hopen dat WeSpace uitnodigt tot buurtinitiatieven en kleinschalige programmeringen, een plek waar evenementen en tentoonstellingen kunnen plaatsvinden.”
Het troosteloze stukje niemandsland tussen De Omval en het spoorviaduct zal worden omgetoverd tot een groen plein dat ruimte biedt voor buurtactiviteiten. De ruimtes onder het spoor worden plekken voor kunst en cultuur. En onder het spoor komt een voetgangerspassage zodat het gebied beter bereikbaar wordt vanaf de Spaklerweg. “Het groene plein krijgt een intiem karakter. Dat biedt de perfecte setting voor een kleinschalige markt, exposities en manifestaties. We nodigen de buurt van harte uit om met ideeën te komen over hoe we het plein verder kunnen benutten. Sommige ideeën zijn door bewoners al genoemd, zoals een openluchtbioscoop in de zomer.”
De Omval Vertelt
Voor een transformatie van De Omval van waaiplek naar ‘nieuw stadshart’ voor Oost is meer nodig dan alleen een fysiek gebouw, legt Elco van der Wilt uit, projectleider van De Omval Vertelt. “Dit is een spannend gebied omdat je rondom allemaal verschillende wijken hebt, zoals Amsteldorp, Bajeskwartier, Amstelkwartier, waarvan de bewoners niet of nauwelijks met elkaar omgaan.”
Vroeger zorgde café De Omval voor verbinding met de buurt en haar bewoners, vervolgt Van der Wilt. “We willen dat het die verbindende rol opnieuw gaat krijgen. Met De Omval Vertelt willen we daaraan bijdragen door buurtbewoners te laten vertellen over hun persoonlijke herinneringen aan De Omval. Over wat ze er hebben meegemaakt, de rol die het buurtcafé in hun levens heeft gespeeld. Al die verhalen willen we verzamelen.”
14 december organiseert De Omval Vertelt samen met de buurt een verhalenvertelavond waarin buurtbewoners hun verhalen met elkaar delen. “In 2025, als Amsterdam 750 jaar bestaat, organiseren we als slotmanifestatie een grote tentoonstelling waarin we alle buurtverhalen over De Omval presenteren met fotografie en interviews. Het liefst in het Circular City House, dat er dan hopelijk al staat. Zo komen alle buurtverhalen terug bij De Omval. Daar is het allemaal begonnen.”
www.deomvalvertelt.nl
Waaiplek rond café De Omval wordt Circular City House
