In Dordrecht zit het in de eieren van de hobbykippen, in Sliedrecht in tomaten en courgette van de moestuiniers. In Amsterdam-Oost zit het gewoon in de grond en daar blijft het ook nog even zitten: PFAS, een verzamelnaam van door de mens gemaakte stoffen die oneindig lang aanwezig blijven en een groot risico voor de gezondheid kunnen zijn. Het is bekend van de antiaanbaklaag in de koekenpan, maar zit bijvoorbeeld ook in kleren, tapijt en verf. En in brandblusschuim.
Op verschillende plekken in Oost zit er een beetje PFAS in de grond, maar op één plek heel erg veel. Die plek ligt achter de Gamma aan de Spaklerweg, een gebied dat van gemeentewege bekend staat als Amstelkwartier fase 3 en dat doorloopt tot aan de Duivendrechtsevaart. Begin dit jaar heeft de gemeente de architecten uitgekozen die het eerste blok met huizen en winkels in dit gebied mogen gaan bouwen. Maar voordat ze kunnen bouwen moet er eerst nog worden gegraven.
Het hele Amstelkwartier, dus ook fase 3, bevat vervuilde grond omdat hier ooit de Zuidergasfabriek stond. De vervuiling bestaat onder andere uit koper, kwik, lood, zink, benzeen, PAK, minerale olie, cyanide en asbest. En dus ook PFAS. De vervuiling met PFAS is minder toe te schrijven aan de gasfabriek maar vooral aan de brandweer. Vlak achter de Gamma stond een pand dat jarenlang diende als oefenlocatie van de brandweer. Dit pand is rond 2014 gesloopt en sindsdien ligt het terrein min of meer braak. Bij het oefenen gebruikte de brandweer blusschuim, in dat blusschuim zat (toen nog) PFAS en die PFAS zit nu in grote hoeveelheden in de grond.
Dat is geen verrassing voor de gemeente, want er is al eerder onderzoek gedaan naar de bodemverontreiniging in dit gebied. Bovendien had stadsdeel Oost eerder al te maken met een ander notoir geval van PFAS-verontreiniging. Dit was aan de Cruquiusweg, waar tot halverwege het vorige decennium de brandblusfabriek Ajax zat en waar inmiddels een nieuwe woonwijk is verrezen. Ajax leverde weer het oefen-schuim aan de brandweer.
Om de PFAS uit de brandweergrond in het Amstelkwartier te krijgen heeft de gemeente acht ton subsidie van het Rijk gekregen. Zo kan bijna de hele PFAS-vervuiling worden opgeruimd. Daarnaast moet er in het hele gebied ook nog gegraven en gebaggerd worden om andere vervuiling uit de grond en het water te halen. Als alles goed gaat, start deze grote schoonmaakactie begin volgende maand. En als dit ook volgens plan verloopt, wordt begin 2025 de eerste steen van Amstelkwartier fase 3 gelegd.
Een groot deel van de bewoners van heel Amstelkwartier wacht met smart op de bouw van dit eerste blok, want als het er staat kunnen eindelijk ook de deuren van de eerste echte supermarkt van dit gebied open.
Veel PFAS in de grond in Amstelkwartier fase 3
