Tweede lente voor Betondorp

Stadshistoricus Rogier Schravendeels nieuwe geïllustreerde gids Een geschiedenis van 100 jaar Betondorp registreert het ontstaan, de bloei, vergrijzing en tweede jeugd van een markante wijk die qua bebouwing afwijkt van andere Amsterdamse volksbuurten. Het overzicht is een samenvatting van zijn website www.betondorp.100.nl.

Op initiatief van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), een van de voorlopers van de PvdA, werd Betondorp volgens hetzelfde principe als Tuindorp-Oostzaan en andere tuindorpen aangelegd, laagbouwwoningen met voor- en achtertuinen. De wijk was bedoeld voor de ‘betere’ en geschoolde arbeiders en ambtenaren. Opzichters van de Gemeente en woningbouwverenigingen houden toezicht op de wijk, bewoners en huurwoningen.

Betondorp is na het complex Kossel I (1921-22) in Rotterdam en Tuindorp Oostzaan de derde Nederlandse buurt waarin veel met beton is gebouwd en komt zo aan zijn (bij)naam. Officieel heet de wijk Tuindorp Watergraafsmeer. 

Voor de Tweede Oorlog groeit Betondorp uit tot een levendige buurt met winkels en eigen (sociale) voorzieningen als een bibliotheek. Kerken en kroegen worden aanvankelijk geweerd. Na de oorlog vergrijst de buurt. Wonen in Betondorp bevalt de oorspronkelijk jonge bewoners zo goed dat ze niet willen verhuizen. Vanwege de hoge leeftijd van hun leden houden verenigingen op te bestaan. Winkels en openbare voorzieningen verdwijnen. Door stijgende criminaliteit is het dieptepunt van de wijk in de jaren ’90. De buurt is dan vooral bekend als dorp van mopperende bejaarden.

Anno 2024 beleeft Betondorp een nieuwe lente. Door de verkoop van woningen is de bevolking verjongd en zijn er weer kinderen. Waar oude bewoners op welzijnswerk rekenden, nemen de bewoners nu zelf initiatieven. Schravendeel wil met zijn boek in de lijn van zijn eerdere ‘historiseringsproject’ in de Indische Buurt de bewoners van Betondorp bekend maken met de geschiedenis van hun buurt. Uitgangspunt is dat het verleden van openbare ruimte mensen met elkaar verbindt. De eerste exemplaren van Een geschiedenis van 100 jaar Betondorp zijn gratis onder bewoners verspreidt. Het boekje is ook te koop bij de Linnaeusboekhandel en kost 5 euro.