Geruime tijd geleden kwam mij een foto onder ogen van Jeroen Musch. Het was een aankondiging voor een foto-estafette in het Borneo Architectuur Centrum (BAC). Een groepje jongens in zwembroek hangt aan een rode brug. Een jongen zwaait aan een touw naar beneden en zijn vrienden kijken hem bewonderend na. Ze hebben een glimlach op hun gezicht, maar de middelste jongen kijkt een beetje bezorgd. Zou het zijn broertje zijn?
Wat mij vooral intrigeerde aan de foto was de tijdloosheid en oneindige ruimte van het beeld. Je ziet een fragment van de brug en zongebruinde jongens. Het had een foto van vijftig jaar terug in een grote Indonesische stad kunnen zijn, maar het gaat om de Pythonbrug in het Oostelijk Havengebied. Op Borneo-eiland, dat dan weer wel. Momenteel is de foto te zien in het BAC, waar Musch het laatste deel van het vierluik voor zijn rekening neemt.
Musch vertelt hoe zijn vroege werk in het Oostelijk Havengebied en zijn samenwerking met Adriaan Geuze van West 8 hem gevormd heeft in zijn denken over architectuurfotografie. “Toen ik de tot woongebied transformerende eilanden fotografeerde, viel het mij op hoe de bewoners de straten en kades veroverden met houten tafels en banken. En het waren de kinderen die de bruggen transformeerden tot speeltoestellen. Ruimte staat niet op zichzelf, maar staat altijd in relatie tot de mens.”
De fotograaf verwijst naar Henri Cartier-Bresson. “Cartier-Bresson zocht naar ‘het beslissende moment’ waarop er een totaal perfecte en hermetische verhouding ontstaat tussen mens en ruimte. Het gaat om een fractie van een seconde, maar het moment dat je vangt wordt oneindig.” Musch spreekt van een tijdloze tijd, waarbij het gaat om de verbeelding. “Een paar spelende kinderen waanden zich eens onbespied waar ik aan het werk was. En toen ze zagen dat ik hen zag, keken ze eerst verbaasd. Ik was hun tijd en ruimte binnengestapt.”
Uiteindelijk is dit volgens Musch het moment dat de fotograaf moet zoeken. “Voor de zwemmende jongens ís die brug hun speeltoestel en ís het hun moment. Ik probeer hun verbeelding te vangen en een tijdloos moment te creëren waarover je oneindig kunt fantaseren.” Ik kijk weer even naar de foto en laat mijn gedachten de vrije loop. Hoe hebben de jongens het moment beleefd? Losgeweekt uit hun tijdloze moment zijn ze uiteindelijk gewoon weer terug naar huis geslenterd. Maar wij hebben er een prachtig iconisch beeld van Oost aan overgehouden.
Tijdloze tijd in beeld gevat, ‘een iconisch beeld van Oost’
