Na zes enerverende weken waarin de verkeersregelaars het zwaar te verduren hadden, gingen zondagavond de slagbomen van de omstreden verkeersknip permanent omhoog. Tijdens de proef waren die dagelijks van 06.00 tot 23.00 gesloten. Voorstanders noemden het verkeersexperiment ‘een bron van rust met frisse lucht’, tegenstanders beschouwden de knip als ‘een totale ramp met averechts’ effect. Soms escaleerde de situatie. Woedende chauffeurs reden door de slagboom heen. Een hoogzwangere vrouw en haar verloskundige, die volgens het protocol handelde, werden minutenlang tegengehouden. Hulpdiensten liepen vertraging op om hun bestemming te bereiken of stonden vast in het verkeer.
De knip verdeelde behalve politici ook buurten in Amsterdam. Voorstanders wonen vooral in de Plantagebuurt en op de Kadijken. “Het was heerlijk rustig. Ik kan me voorstellen dat het vroeger ook zo was.” Buurtgenoten in de Valkenburgerstraat waren blij dat ze eindelijk hun raam konden openzetten. De meeste bewoners van Kattenburg, de buurt die steeds volliep met verkeer dat de enige omleidingsroute volgde, waren tegen de proef. “Elke dag zagen we dat de verkeersknip geen oplossing, maar een verschuiving en verergering van het probleem is. De Co2-uitstoot nam toe en we konden geen kant op.” Op de Wittenburgergracht en in de Weesperstraat wordt milder gedacht. ‘Het streven naar een autoluw centrum is mooi en moet worden onderzocht. In dit geval was het verschil tussen de tekentafel en de praktijk te groot.’ Verkeerswethouder Melanie van der Horst erkent dat bewoners en ondernemers last hadden van de proef. Ze constateert ook dat fietsers en voetgangers genoten van de rust op straat en denkt dat de dialoog over hoe de ruimte in de stad te besteden op gang is gekomen.
Ondanks meerdere door de oppositie aangevraagde spoeddebatten om het experiment te staken, bleef Van der Horst de richtlijnen van de knip grotendeels handhaven. Groot punt van kritiek was dat van aanvullend openbaar afhankelijke mensen niet thuis konden worden gehaald en gebracht in het met slagbomen afgezette gebied. “Het is beschamend dat een hop-on-hop-off-bus met toeristen wél en een zorgtaxi niet de knip mocht passeren. Dat rechtse partijen de linkse erop wezen dat we zwakkeren in de samenleving moeten beschermen en helpen is de wereld op z’n kop.” Na een van de spoeddebatten kreeg aanvullend openbaar vervoer alsnog doorgang bij de knippen.
De wethouder lag ook onder vuur door de hinder die hulpdiensten van de knip ondervonden, waardoor gevaarlijke situaties konden ontstaan. Tijdens de debatten bleek Van der Horst niet van alle incidenten op de hoogte te zijn. Ook was er kritiek op de timing. Tijdens de proef met de verkeersknip waren de IJ-tunnel, Piet Heijntunnel en de A10-Noord ook afgesloten. In dezelfde periode werden grote festivals en bijeenkomsten als No Art (Flevopark), Roots en Ket Koti (Oosterpark) gehouden. Ondernemers liepen schade op. “Ik kan niet meer leveren aan mijn klanten in Centrum-Oost en doe twee uur over een stuk van nog geen vier kilometer. Dat is heen en weer naar Rotterdam.”
De kosten van de verkeersproef voor de gemeente zijn beraamd op zo’n twee miljoen euro’s. De verwachting is dat de knip ondernemers en bewoners zo’n 12 miljoen euro heeft gekost. Komende maanden zal uit evaluaties moeten blijken in hoeverre de verkeersknip de stad heeft gediend. Het eerste debat hierover wordt verwacht in november. Inmiddels is ook het plan gelanceerd het aantal rijstroken in de Weesperstraat terug te brengen tot twee en de maximale snelheid te reduceren naar 30 km/uur.
Dossier ‘Weesperknip’
Terugblik op de verkeersknip: ‘Mooi streven, maar afstand tussen tekentafel en praktijk was te groot’
