Claud Biemans verdiepte zich twintig jaar geleden, na haar studie scheikunde, voor haar plezier in wilde planten. Nu doet ze onderzoek voor plantenorganisatie FLORON, en geeft ze lezingen, presentaties en excursies. In eigen beheer gaf ze het boekje Stoepgroente uit, met foto’s van de eetbare planten die in Amsterdam-Oost groeien. We vertrekken vanuit haar huis aan de Oostelijke Handelskade voor een volledige avondmaaltijd.
We zijn de deur nog niet uit of Biemans ziet op de hoek van de straat al een bosje bloeiend bieslook. De paarse bloemen steken parmantig boven de tegels uit. De plant heeft zich tussen de stoeptegels en het magazijn van de Albert Heijn weten te manoeuvreren. “Op deze plek zou ik geen bieslook plukken, want het lijkt me een mooie hondenplasplek, maar verderop komen we vast wel meer tegen.” Bieslook is een veelvoorkomende stoepgroente in Amsterdam, vertelt Biemans. Hoe zo’n plant hier terechtkomt? Ze heeft geen idee. “Het zou een zaadje geweest kunnen zijn uit een vetbol voor vogels. Daarin zijn afgekeurde groentezaden verwerkt.”
We lopen verder. Biemans speurt de tegels af. Op de hoek van de Verbindingsdam komen we een vlierboom vol bloesem tegen. “Ik heb een vlier in mijn tuin staan en van de bloemen trek ik thee of ik verwerk ze in pannenkoeken.” Biemans wijst op de zwarte bladluizen in de bloemen. “Die laat ik er meestal in zitten, want bladluizen produceren een bepaald stofje waardoor de thee nog zoeter smaakt. Zoiets vind ik als chemicus natuurlijk interessant.”
Weggegooid klokhuis
We lopen de Verbindingsdam op, de dam die Zeeburg met Java-eiland verbindt. Er varen boten op het water. Op de kade spelen kinderen. Naast ons scheren fietsers voorbij. “Kijk daar aan de overkant staat een jonge appelboom,” wijst Biemans. “Daar pluk ik geregeld een appeltje van.” Volgens de plantendeskundige is de boom ontstaan uit een weggegooid klokhuis. “Dat kan niet anders. Op een gegeven moment heeft de gemeente deze hele groenstrook platgemaaid en daarna is die boom daar opgekomen.” Op de kade naast ons groeit ook brandnetel. “Daar kun je soep van maken, maar dat vind ik zelf niet zo lekker. Ik vind het te zompig.”
Volgens Biemans zijn er in Amsterdam-Oost zeker honderd eetbare planten te vinden. Maar het wildplukken is niet zonder gevaar. “Je moet weten wat je doet. Een aantal jaar geleden zijn mensen na een wildplukparty in Utrecht in het ziekenhuis beland. Vooral de schermbloemigen zijn lastig uit elkaar te houden. En sommige zijn heel giftig.”
De nieuwste stoepgroente die Biemans in haar buurt ontdekte is rozemarijn. Tijdens een muurplantenonderzoek kwam ze hem op drie verschillende kademuren tegen. Ook tomatenplanten blijken het goed te doen in de stad. “Die groeien vaak in menselijke uitwerpselen. Zo’n zaadje zit in je ontlasting als je tomaat hebt gegeten. De poep fungeert dan als mest. Je ziet tomatenplanten daarom vaak tussen de spoorrails, met roodrijpe tomaten omdat die planten veel zon vangen. Ik zag er laatst nog eentje op het Amstelstation.” Problemen met het idee dat zo’n plant in iemands poep is groot geworden heeft Biemans niet. “Ik zou zo’n tomaatje best opeten als ik een rijpe zie hangen. Op het akkerland wordt toch ook alles bemest? Bovendien eet je alleen de vrucht op.”
Rucola
“Dit is stoeprucola,” zegt Biemans terwijl ze neerbuigt bij een plant op een vluchtheuvel. Ze plukt een blaadje en ruikt eraan. “De geur is onmiskenbaar. Het is familie van de rucola, maar deze plant heet officieel zandkool.”
Op de terugweg vinden we een kersenboom, bramen, witte dovenetel (in de bloemetjes zit nectar, leuk als garnering op een salade), rimpelroos (van de bottels kun je lekkere thee trekken, de rozenblaadjes van de bloem zijn eetbaar en vormen een mooie garnering op een toetje) en madeliefjes (deze bloemetjes zijn eetbaar, ook leuk als garnering).
Claud Biemans is op 9 juli om 11.50 uur te zien in de herhaling van het tv-programma ‘10xBeter’ (Nederland 2). Met presentator Harm Edens ging ze op pad in Oost.
Lees ook:
De laatste paddenstoelen van het jaar
Wildplukken in het Flevopark
Meer over natuur in Oost.