Een kleine maand geleden, op 26 januari, werd in een buurthuis aan de Kleine Wittenburgerstraat, op de grens van de stadsdelen Oost en Centrum, de stagiair Mohammed Bouchikhi (17) doodgeschoten. Het was de tweede schietpartij in deze buurt in korte tijd. De schietpartijen in de stad, waarbij regelmatig ook zware wapens worden gebruikt, leiden tot grote commotie in de buurt en in de stad, en plaatsen het bestuur van Amsterdam voor dilemma’s.
In het debat dat hierover op 1 februari in de gemeenteraad werd gehouden, spraken alle politieke partijen eensgezind hun afschuw uit over de schietpartij op Wittenburg. Jorrit Nuijens (GroenLinks): “Wat gebeurd is, is intens verdrietig en ontzettend schokkend. Op een plek die veilig zou moeten zijn, sterft een 17-jarige jongen – een jongen die werkelijk een schoolvoorbeeld was voor hoe we willen dat mensen in de samenleving zijn.”
Jeugdbendes
Twee gemaskerde mannen drongen het buurtcentrum binnen en schoten met automatische wapens. Hierbij vielen één dode en twee gewonden, onder wie Gianni L., die al eerder doelwit was bij een eerdere schietpartij.
Hoewel het recherchewerk nog volop bezig is, weten we wel dat de schietpartijen het werk zijn van jeugdbendes. Reinier van Dantzig (D66): “Er is een tendens dat steeds jongere criminelen roekeloos tekeer gaan, nota bene in de buurt van kinderen. Jordy, Stefan, Youssef en Mohammed zijn allen het slachtoffer geworden van een ‘vergismoord’. Dit is ganggeweld. Dat moet stoppen.”
Veelplegers
Op initiatief van burgemeester Van der Laan is in 2012 de top-600 gestart. Op deze lijst staan 600 veelplegers die in aanraking zijn gekomen met politie en justitie wegens zware vormen van criminaliteit, uiteenlopend van straatovervallen en woninginbraken tot moord en doodslag. Onder hen zijn ook diverse jongeren onder de 21. De 600 worden nauwlettend gevolgd.
Daarnaast is er de top-400. Hierop staan personen die zijn veroordeeld voor iets minder zware misdrijven. De aanpak is bedoeld als lik-op-stukbeleid. Daarnaast wordt hulp geboden om herhaling te voorkomen en worden ook hun gezinnen bezocht om te voorkomen dat broertjes en zusjes in de criminaliteit belanden.
Het college van B en W bestudeert in opdracht van de gemeenteraad verdere mogelijkheden om in te grijpen. Diederik Boomsma (CDA): “Wat ging er mis? Er was hier al eerder een schietincident. En wat is de achtergrond van Gianni L.? Hoe kon het dat hij daar kon zijn? Het is al gezegd vanavond, het is in elk geval cruciaal dat de gemeente haar informatiepositie verbetert. Kennelijk zijn er nog steeds jongeren die wij niet in beeld hebben.”
De Kwestie: jongerencriminaliteit, werkt de aanpak?
SP: Laurens Ivens
“Lastige vraag. Die aanpak werkt nooit helemaal, want er ís criminaliteit. Het incident op Wittenburg is de ergste vorm daarvan. Daarnaast zijn er tal van kleinere vormen van jeugdcriminaliteit. Wat zich wreekt, is dat er erg op de politie is bezuinigd. De politie vraagt al jaren om meer geld om te rechercheren. Wel hebben we sinds 2012 de top-600. Die aanpak werkt. Die jongeren krijgen stevige begeleiding. Maar je zit als jongere niet zo maar in de top-600. Dan ben je al een flink eind op dreef.
De SP ziet graag dat jongeren zich ook eigenaar van de stad voelen. Je hoort ze wel zeggen, Amsterdam is niet meer mijn stad. Ze willen serieus genomen worden. De SP vindt dat ook jongeren recht hebben op een woning, en dat ze wat te doen hebben. Dat is een puur preventieve aanpak, die vinden wij belangrijk. Ga je een stapje verder, dan komen we op politietaken. De politie klaagt dat ze te weinig mensen op straat hebben, er is te veel bureaucratie. Politieagenten vallen nu rechtstreeks onder het landelijke politiekorps. Daardoor kan de politie worden ingezet waar dat nodig is, bij voetbalwedstrijden bijvoorbeeld. Maar daarmee haal je wel de capaciteit weg uit de wijken. Er is te veel bezuinigd. De SP wil meer wijkagenten die actief zijn in de haarvaten van de samenleving.”
VVD: Eric van der Burg
“Nee, de huidige aanpak is beslist onvoldoende. De politie doet het goed – daar heb ik geen kritiek op – maar die moet roeien met de riemen die ze heeft. Er zijn vele jongeren actief in de criminaliteit, ook in de zware criminaliteit. Onlangs was er nog een zeer ernstig incident op de Oostelijke Eilanden.
We moeten inzetten op een betere aanpak. Degenen die al crimineel actief zijn, moeten we flink achter de vodden zitten. Misdaad mag niet lonen. De dure spullen waarmee ze pronken, moeten hun worden afgenomen. De VVD wil er vijfhonderd agenten bij in Amsterdam, met bodycams op hun uniform. Zij moeten zich bezighouden met jeugdbendes die zorgen voor problemen, van overlast tot aan zware criminaliteit.
Verder willen we meer camera’s – vast en mobiel. Die camera’s zijn op twee manieren te gebruiken: 1) achteraf bij de bewijsvoering en 2) preventief. Voorheen was dat alleen bij vermoedens van wapenbezit. Nu gebeurt dat waar en wanneer nodig. We hebben een top-600 van criminele jongeren, een idee nog van Van der Laan. Iets dergelijks wil de VVD ook voor radicaliserende jongeren. Die moeten we goed in beeld krijgen om te voorkomen dat ze rare dingen uithalen. De VVD wil veel dingen anders dan linkse partijen. Met name GroenLinks en ook D66 zijn terughoudend bij de inzet van camera’s en extra agenten.”
Lees ook:
De Kwestie, Oostelijk Havengebied: semi-industriële omgeving of toeristische attractie?