Er valt genoeg te kiezen bij de gemeenteraads- en stadsdeelcommissieverkiezingen op 16 maart. Zo komt de wooncrisis in elk partijprogramma wel terug, en wat doe we met de brutale beleggers die alles opkopen? De VVD stroopt de mouwen op tegen afval in de stad, LEF wil jongeren een stem geven via burgerraden, ST3M mikt op energietransitie op basis van gezond verstand, JA21 is voor kernenergie. Over die heikele windmolens durft eigenlijk geen enkele partij zich uit te spreken. Wat stem jij op 16 maart?
Veertien van de vijftien partijen in de huidige gemeenteraad (het islamitisch geïnspireerde NIDA doet dit jaar niet mee) stellen zich opnieuw verkiesbaar. In totaal dingen er dit jaar 26 partijen mee – dat lijkt veel en dat is het ook wel op een totaal van 45 te verdelen zetels. Vier jaar geleden waren het er zelfs 28.
Van partijen die destijds geen zetel wisten te bemachtigen zijn er dit jaar een aantal geruisloos van de kieslijst verdwenen; een leemte die snel werd opgevuld door nieuwe aanwas. Onder de nieuwkomers zijn er twee partijen met roots in Forum voor Democratie (FvD): Groep Otten van Eerste Kamerlid Henk Otten en Belang van Nederland (BVNL) met Tweede Kamerlid Wybren van Haga als aanjager. Of Hart voor Vrijheid, de nieuwe partij van Ab Gietelink die zich de afgelopen twee jaar fel heeft uitgesproken tegen de coronamaatrgelen. Niet helemaal nieuw is VOLT, de partij die we al kennen uit de landelijke en Europese politiek, maar die dus nu ook lokaal meedingt. En dan is er de Feestpartij die zich opwerpt voor de evenementsector. Helaas zonder oprichter en carnavalskoning Johan Vlemmix op de lijst, omdat niet duidelijk was of hij zijn geliefde Brabant wel voor Amsterdam zou verruilen als hij gekozen werd.
Basisinkomen voor jongeren
Verfrissend lijkt de gooi naar zetels van het eveneens nieuwe LEF, een partij ‘vol moed, branie en durf’ die zich opwerpt voor de nieuwe generatie. De partij gelooft niet in verkiezingen, maar pleit voor burgerraden waarin alle leeftijden – dus ook jongeren –vertegenwoordigd zijn. “De jeugd heeft verbeeldingskracht en heeft nog geen vastgeroeste denkpatronen,” zegt oprichter en lijsttrekker Daniël van Duijn. “Ga maar na, alle revoluties uit de geschiedenis zijn door jongeren ontketend.” Voor Amsterdam wil de partij onder meer een proef met het basisinkomen om zo de stad ‘schuldenvrij’ te krijgen. Dit wordt bekostigd door bij iedere uitgegeven euro 0,2% op te tellen. “Daar merkt helemaal niemand iets van.” Ook wil de partij drugs op een gereguleerde manier legaliseren om de onder- en bovenwereld te ontvlechten.
Buurtinitiatieven en innovatie
Ook nieuwkomer ST3M trekt de aandacht. De partij heeft een stad voor ogen waar bewoners zich weer gehoord voelen. Lijsttrekker Fenna Swart haalt geregeld het nieuws met haar strijd tegen de biomassacentrale in Diemen, die volgens haar helemaal niet duurzaam is, maar feitelijk ‘een grote houtoven’. “Met ST3M streven wij naar een eerlijke energietransitie, op basis van gezond verstand en niet ideologie,” zegt ze hierover. “Het huidige systeem is ondemocratisch en ondoorzichtig. Bewoners hebben nauwelijks inspraak, al wordt dat wel beloofd.” Als voorbeeld noemt ze de aansluiting op het warmtenet in de Watergraafsmeer. “Los van het feit dat zo’n warmtenet helemaal niet zo efficiënt is, hebben bewoners helemaal niets te kiezen. Bovendien wonen ze lange tijd in een bouwput.” Haar partij gelooft meer in kleinschalige buurtinitiatieven, woningisolatie en zonnepanelen. Ook is ‘Amsterdam van het gas af’ geen heilige graal voor de partij; zo milieubelastend is aardgas nu ook weer niet, en door wat langer gebruik te maken van gas winnen we tijd om met écht innovatieve oplossingen te komen, aldus Swart.
Groene stad
Niet alleen het programma van ST3M heeft een groen tintje. Zo zet GroenLinks hoog in op een ‘groene stad’: een boom voor elke nieuwgeborene, de oprichting van het Amsterdams Klimaatfonds als ‘groene banenmotor’ en 65% minder CO2-uitstoot in 2030. “We hebben geen tijd te verliezen. De komende acht jaar zetten we alles op alles,” zegt lijsttrekker Groot-Wassink hierover. Maar hij ziet ook kansen. “We heten niet voor niets GroenLinks, bij ons gaan klimaat en onze rode kant echt hand in hand,” zegt hij, doelend op de term ‘klimaatrechtvaardigheid’ in het partijprogramma. Iedereen moet profiteren van de kansen die de energietransitie biedt en niet hoeven opdraaien voor schade die grote bedrijven veroorzaakt hebben.
Eens per week kwaliteitsvlees
D66 pakt uit met de ronkende term do or die: 60% CO2-reductie in 2030, grootschalig isoleren, en ‘geen dak onbenut’, ofwel zonnepanelen waar het kan. Volgens lijsttrekker Reinier van Dantzig is dit hét moment om in te grijpen en kan Amsterdam een voorbeeld worden voor de rest van de wereld door binnen enkele jaren energieneutraal te worden. “Amsterdam heeft zichzelf wel vaker opnieuw uitgevonden.”
BIJ1 gaat nog een stapje verder in haar klimaatdoelen en wil Amsterdam al in 2025 klimaatneutraal hebben – ruim eerder dus dan 2050, het jaartal dat de overheid nastreeft. En ook LEF heeft vergaande plannen voor het aanpakken van de klimaatcrisis, denk aan Meat Monday (waarbij we hooguit eens per week kwaliteitsvlees eten), of een carbonbudget per burger. JA21 is kort maar krachtig: geen biomassa of windmolens, maar groots uitpakken met kernenergiecentrales.
Net als ST3M neemt JA21 stelling tegen Amsterdam zo snel mogelijk ‘van het gas af’. “Het lijkt wel of alle partijen wat dat betreft een pad zijn ingeslagen en er geen weg meer terug is. Terwijl het helemaal niet realistisch is, een warmtepomp kan bijvoorbeeld lang niet in alle huizen,” zegt lijsttrekker Annanbel Nanninga erover. Haar partij is ook tegen het plaatsen van extra windmolens (“ze zijn lelijk, ze gaan maar een aantal jaar mee, ze geven geluidsoverlast en zijn niet eens zo rendabel”) en biomassacentrales, en is voorstander van grootschalige woningisolatie en kernenergie op landelijke schaal.
Niet sexy
Voor VVD’er Frans van Vliet van stadsdeel Oost is een schone stad een van de speerpunten; zijn partij wil graag de mouwen opstropen om het afvalprobleem op te lossen. Maar, zegt hij, “Afval ophalen is niet sexy genoeg voor dit college. De huidige bestuurders zijn te veel bezig met hun idealen en vergezichten. Idealen zijn leuk, maar er moet ook gewoon gewerkt worden aan de dagelijkse zaken.”
Maximumsnelheid naar 30 kilometer per uur
Ruim baan voor de fietser, lezen we in veel verkiezingsprogramma’s, en niet zelden is de auto de grote boeman. De auto is slechts ‘te gast’, lezen we bij Partij voor de Dieren. Een hele rits partijen (onder meer SP, GroenLinks, D66, PvdA en LEF) pleit voor een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur in de stad. Niks daarvan, zeggen onder meer VVD, FvD en JA21: weg met die Agenda Autoluw en lekker 50 blijven rijden.
Ook Schiphol blijft een heet hangijzer. Zo zijn onder meer VVD, FvD en JA21 voor groei van de luchthaven, maar pleiten veel linksere partijen niet alleen tegen groei, maar zelfs voor krimp. Daniël van Duijn van LEF: “Schiphol moet een coöperatie worden. Overstapvluchten moeten verboden worden, alleen dat al gaat enorm in uitstoot schelen.” En het doortrekken van de Noord/Zuidlijn? Niet nodig, zegt ST3M. Steek dat geld liever in verbetering van het ov in de stad. Ook BIJ1 heeft twijfels over het nut van het doortrekken van de metrolijn.
Amsterdam voor Amsterdammers
De woningcrisis is een speerpunt in zo’n beetje elk verkiezingsprogramma, dus we lezen ‘bouwen, bouwen, bouwen’. Maar waar bijvoorbeeld GroenLinks, SP en PvdA vooral het onderste segment aan een betaalbare woning willen helpen, richten D66 en VVD zich nadrukkelijk op huur-en koopwoningen in het middensegment. Want, zegt Van Dantzig van D66, “er zijn veel te weinig van dit soort woningen. Zo blijven mensen veel te lang in hun goedkope huur- of koopwoning zitten en is er geen doorstroom.” Ook Van Vliet (VVD) begrijpt het niet echt. “Zien ze dan niet het probleem van de woningmarkt? Woningen voor starters, middenhuur en koopwoningen, daar is behoefte aan. Natuurlijk, het is heel nobel om nog meer sociale huurwoningen te bouwen maar je zegt dan ‘nee’ tegen de middengroepen van leraren, agenten, enzovoorts.” Nanninga (JA21) vindt dat er creatief gekeken moet worden naar bouwen om het stadse leefgebied uit te breiden. “Waarom moeten we een niet zo bijzondere biotoop als het IJmeer met rust laten? We zijn een stad en daar moet gewoond worden.”
Eigenlijk wil iedereen wel een vuist maken tegen grote beleggers, de ene partij een wat stevigere dan de ander. Denk bijvoorbeeld aan opkoopbescherming van goedkope en middeldure huizen of het instellen van een zelfbewoningsplicht. “Ja, dat is een onverwachts socialistisch standpunt van een liberale partij als wij zijn,” zegt Nanninga (JA21) wiens partij ook een zelfbewoningsplicht voorstaat. “Maar je moet soms pragmatisch zijn, zeker op lokaal niveau.” Een stapje verder gaat GroenLinks, die een Gemeentelijke Woningbedrijf wil oprichten dat leegstaande panden opkoopt, en LEF wil zelfs een referendum over het onteigenen van beleggers.
En die extra windturbines? Tja, het lijkt erop dat geen enkele partij zijn vingers wil branden aan al te harde uitspraken. Mogelijkheden voor wind op land worden ‘onderzocht’, molens worden alleen geplaatst ‘waar dat verantwoord kan’, in ieder geval ‘niet in het groen’ of ‘bij voorkeur in de haven’. Hier is het laatste woord nog niet over gezegd.
Wil je een steentje bijdragen aan de verkiezingen? De gemeente zoekt nog stemmentellers voor 16 maart! Ga voor meer informatie naar amsterdam.nl/verkiezingen/stembureauleden-stemmentellers/
Deze partijen doen mee aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen van 2022.
| Partij | Lijsttrekker |
| 50PLUS | Paul Beving (m) |
| Belang van Nederland (BVNL) | Rob Heilbron (m) |
| Bij1* | Jazie Veldhuyzen (m) |
| Blanco | Kok Chan (m) |
| CDA* | Diederik Boomsma (m) |
| ChristenUnie* | Gerjan van den Heuvel (m) |
| D66* | Reinier van Dantzig (m) |
| De Feestpartij (DFP) | Deniz Üresin (m) |
| De Groenen Basis Piraten | Matthijs Pontier (m) |
| Democratisch Socialisten Amsterdam* | Bart Hartog (m) |
| DENK* | Sheher Khan (m) |
| De Republikeinse Politieke Partij | Delano Felter (m) |
| Forum voor Democratie (FvD)* | Anton van Schijndel (m) |
| GroenLinks* | Rutger Groot Wassink (m) |
| Groep Otten (GO) | Henk Otten (m) |
| Hart voor Vrijheid Amsterdam | Ab Gietelink (m) |
| Het Juiste Antwoord (JA21)* | Annabel Nanninga (v) |
| LEF – Voor de Nieuwe Generatie | Daniël van Duijn (m) |
| Partij voor de Dieren (PvdD)* | Johnas van Lammeren (m) |
| Partij van de Arbeid (PvdA)* | Marjolein Moorman (v) |
| Partij van de Ouderen (PvdO)* | Wilhelmina van Soest (v) |
| Socialistische Partij (SP)* | Remine Alberts-Oosterbaan (v) |
| ST3M | Fenna Swart (v) |
| Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) | Mathieu van Spronsen (m) |
| Volt | Juliet Broersen (v) |
| VVD* | Claire Martens (v) |
*Eén of meer zetels in huidige gemeenteraad