In 2018 werd voor het derde jaar op rij een warmterecord gebroken. Klimaatverandering kun je wel ontkennen, maar het staat vast dat de mens een onuitwisbare invloed op de aarde heeft. Antropoceen noemt men dit nieuwe geologische tijdperk, waarin al het leven op aarde wordt beïnvloed door menselijk handelen. Van poolkappen die smelten tot bijen die uitsterven… we putten de aarde uit. En dit is voor ontwerpers dan weer een onuitputtelijke inspiratiebron.
De schoonheid van de natuur wordt door Bart Joachim van Uden (Design Academy Eindhoven, 2017) verbeeld door kasten te bedekken met zorgvuldig geselecteerde afbeeldingen van Google Earth van zandvlaktes, rotspartijen en rivierbeddingen. Deze ongerepte landschappen doen door hun grillige patronen in aardse tinten meteen denken aan peperduur marmer.
Dit spel met ‘echt en nep’ – is het nou marmer of een fotoprint? – is door Van Uden uitvergroot door de kopse kant van de monumentale kasten van schijnbaar exclusief marmer open te houden. Het onderliggende hardboard, zo ongeveer de allergoedkoopste houtsoort, wordt daarmee zichtbaar en zorgt voor een ietwat kitscherige uitstraling. De monumentale kabinetten Marble Earthzijn zowel een ode aan de ongerepte schoonheid van de aarde als een opzichtige hint naar de ‘onechte, door de mens gemaakte’ natuur.
Hoe vindingrijk de natuur is, ontdekte Ermi van Oers (Willem de Kooning Academie, 2017) door het lezen van een wetenschappelijke publicatie over energie die vrijkomt bij de afbreuk van organische cellen, bijvoorbeeld bij gistprocessen of de fotosynthese van planten. Waarom wordt dit principe van gratis en onuitputtelijke energie, waarnaar duizenden wetenschappers over de hele wereld onderzoek doen, niet toegepast, vroeg Van Oers zich af.
Met Plant-e, een start-up van Wageningen University, boog ze zich over efficiënte energieopwekking uit fotosynthese. Deze zomer lanceert Van Oers Living Light, een sfeerlampje dat stroom krijgt van een kamerplant. Als je de plant aanraakt, treedt het proces van energieafgifte in werking. Je moet de natuur dus aaien om licht te krijgen. Een boek kun je er nog niet bij lezen, maar sfeervol is het zeker.
De kwetsbaarheid van de aarde is uitgangspunt van Future Remnants, een kunstzinnige en hypothetische interieurcollectie van Xandra van der Eijk (KABK Den Haag, 2011). Deze metalen vazen en schalen lijken gemaakt van een onbestemd materiaal vol korstige vervormingen, gifgroen mos en witgele roest. Hiervoor behandelde Van Eijk vier alledaagse materialen – ijzer, zink, koper en aluminium – met alledaagse schoonmaakmiddelen uit de supermarkt, zoals gootsteenontstopper, verfoplosser of wc-reiniger. Toch waren de reacties tussen de metalen en de chemische vloeistoffen heftig. De spannendste van deze ‘nieuwe’ delfstoffen heeft Van Eijk gebruikt voor deze collectie sierobjecten.
Door Jeroen Junte
Beeld: Living Light in dark, Ermi van Oers
Gepubliceerd in LEEF, het woonmagazine van Amsterdam.