Dat Henk Spaan – onder andere televisiemaker en hoofdredacteur van het literaire voetbaltijdschrift Hard Gras – een uiterst productieve columnist is, wisten we al. Maar nu lijkt ook de romancier in hem definitief te zijn opgestaan, met niet minder dan drie romans (en een non-fictie boek) binnen tien jaar als resultaat. Zijn laatste spruit, Stappen Tellen, kwam naar eigen zeggen soepel uit de pen, en dat is eraan af te lezen.
In heldere stijl en realistische (vaak geestige) dialogen schetst Spaan in Stappen tellen het ontroerende maar ook levenslustige verhaal van de zeventigjarige Eduard die zich probeert staande te houden na de dood van zijn vrouw. Hij woont sinds haar overlijden in een seniorenflat waar hij – met de nodige humor zoals we die van Spaan zelf kennen – zo nu en dan deelneemt aan één van de talloze Commissies, en het leven al stappen tellend met zijn dementerende maar o zo aandoenlijke vriend Wally bespreekt. In de roman dwaalt Eduard in gedachten regelmatig af naar het fictieve Castelpietro in Italië, waar hij 35 jaar eerder met vrienden een aantal zomers doorbracht en trouwde met zijn vrouw. Zo geeft het boek, zonder al te sentimenteel te worden, een prachtige inkijk in het leven van de ouder wordende Eduard.
Spaan liep al een jaar of tien rond met het idee voor een roman rond zo’n Italiaans dorpje. Zelf zat hij in zijn jonge jaren een aantal lange zomers in Preggio (het ‘muggendorp’ dat model stond), waar je struikelde over de schrijvers, musici en andere bekende Nederlanders – klaarblijkelijk allemaal afgekomen op een enkele advertentie van een echtpaar in NRC, onder wie ook Spaan. “Het was zo’n mooie setting, ik hoefde er alleen nog maar een plot bij te bedenken.”
Maar gaandeweg besefte Spaan dat er iets ontbrak, de connectie met het heden. Zo kwam hij uit bij de Eduard op leeftijd die er, mijmerend over het verleden, nu het beste van maakt. En via Eduards verontwaardigde reacties op de talloze stupide e-mails (van zijn garage, zijn kapper, de krant) die hij ontvangt, kon Spaan ook nog mooi een dosis maatschappijkritiek kwijt.
Hoe staat Spaan zelf eigenlijk tegenover ouder worden? “Ik heb daar geen gedachten bij, ik denk niet aan de toekomst, vroeger ook al niet. Maar, bij de pakken gaan neerzitten als er iets ergs gebeurt, daar heb ik geen boodschap aan. Daar kun je maar het beste met een beetje afstand en humor naar kijken, en dan de boel weer op orde stellen.”
Spaan woont sinds vier jaar op Zeeburgereiland, in de seniorenflat die model stond voor het boek. Gaat het er daar net zo aan toe als in het boek? “Mwa, ze hebben het wel vaak over ‘verbinden’, dat zijn termen waar ik jeuk van krijg.” Hij voelt zich natuurlijk wel gezegend met zijn schrijvende beroep, iets wat hij het liefst zo lang mogelijk wil blijven doen. “Schrijven is voor mij mijn leven lang het belangrijkst geweest. Het is een heel bevredigend gevoel om ’s morgens te beginnen met het schrijven van 500 woorden. Daarna ligt de dag voor je open.” En waar haalt hij zijn inspiratie uit voor zijn columns? “Je moet gewoon niet bang zijn om te schrijven over hoe je een ei hebt gekookt.” Ofwel, in alles schuilt een verhaal, je moet er alleen wel een beetje oog voor hebben.
Spaan groeide op in West. Het wonen in Oost bevalt hem goed. “Het is springlevend, en nog niet zo veryupt als Bos en Lommer.” Wel ergert hij zich mateloos aan het gebrek aan horeca en andere voorzieningen op het eiland; schandelijk vindt hij het dat de gemeente helemaal niets doet. Maar hij komt graag bij Landmarkt (“wel graag een kinderverbod daar”), de Turkse winkeltjes in de Indische Buurt, Elsa’s naast de Vomar, of laatst nog, bij het net geopende Coulisse, waar het “ontiegelijk goed eten” is.
En gaan we hem nog een keer zien op televisie? Jazeker, en wel in het volgende seizoen van Maestro, waarin deelnemers strijden om wie het beste leert dirigeren. Dat verklaart ook zijn wilde haardos, zoals hij aan het einde van het gesprek onthult, die heeft hij niet meer aangeraakt sinds hij de uitnodiging accepteerde.
Zaterdag 6 november om 14.00 uur signeert Henk Spaan bij IJburg Boeken, IJburglaan 561.
Nieuwe roman Henk Spaan: Stappen Tellen ‘Schrijven is voor mij mijn hele leven lang het belangrijkst geweest’
