Het moet voor de winkeliers in Oostpoort een verrassing zijn dat hun winkelgebied onderdeel is van het crowd control-systeem van de gemeente. Was er maar eens een crowd die controlled zou moeten worden, dat zou de omzet flink ten goede komen. Heel erg geavanceerd is het systeem in Oostpoort overigens niet. Het gaat uit van de bezetting van de parkeergarage.
Maar elders in de stad, met name in het centrum uiteraard, wordt ook andere technologie ingezet om de drukte – zoals die er pre-corona was – zo nodig in goede banen te leiden.
Hoe vol de parkeergarage van Oostpoort is en hoe druk het is op sommige plekken in de stad, is bijna live te volgen via druktebeeld.amsterdam.nl. Op die kaart is nog maar een klein stukje te zien van de technologie die in de stad wordt ingezet om de stad in de gaten te houden. Een iets completer beeld is te vinden bij slimmeapparaten.amsterdam.nl waarop bijvoorbeeld ook staat aangegeven waar de sensoren van de GGD staan (in Oost een stuk of twintig) om de luchtkwaliteit te meten.
Twee kaarten, dat vindt de gemeente zelf ook niet handig en het past ook niet bij het uitgangspunt om ‘open en transparant’ te communiceren over de inzet van dit soort technologieën in de openbare ruimte. Dus zijn ambtenaren bezig de kaarten samen te voegen, aldus de verantwoordelijke wethouder in een brief van vlak voor de zomer aan de gemeenteraad.
Maar dat is nog het minste werk. Want op de raadsagenda van september staat een voorstel dat veel ingrijpender is. Volgens dit voorstel, dat ongetwijfeld steun van de raad krijgt, worden bedrijven, instellingen en overheden zelf verplicht om de ‘sensoren’ die zij inzetten te melden aan de gemeente. Die zet ze dan weer op de (nieuwe) kaart zodat burgers precies kunnen zien op welke plekken in de stad zij in de gaten gehouden worden – met alle privacybescherming die erbij hoort uiteraard. De gemeente werpt het net breed uit omdat dit past bij ‘het beginsel dat burgers zich onbespied moeten kunnen wanen in de openbare ruimte’.
De formulering ‘wanen’ lijkt wel hier wel gepast. De verplichting gaat namelijk niet gelden voor particulieren die een camera hebben hangen of – heel modern – een deurbel met camera die niet alleen ziet wie er voor de deur staat maar vaak ook een stukje straat in beeld heeft. Uit cijfers die VPNGids onlangs bij de politie heeft opgevraagd blijkt dat er in Amsterdam minstens enkele duizenden particulieren zijn die camera’s hebben hangen. Daarnaast hebben bedrijven in Amsterdam nog eens ruim 20.000 camera’s. De bedrijven moeten deze volgens het voorstel wel melden, waarna ze als stipje op de nieuwe kaart verschijnen. Die ruim 20.000 zijn overigens alleen nog maar de camera’s, er zijn ook nog andere ‘sensoren’ (zoals beacons of slimme reclameborden) die onder de meldingsplicht vallen.
Als iets verplicht is moeten ambtenaren handhaven. Het gemeentebestuur denkt dat de ambtenaren dit klusje er wel even bij kunnen doen. De handhaving heeft ‘reguliere prioriteit’ en zal naar verwachting ‘geen grote druk op de handhavingscapaciteit’ opleveren. Oftewel, de hoop is dat (bijna) alle bedrijven zo braaf zullen zijn zelf te melden zodat binnenkort de nieuwe kaart er – heel transparant – uitziet als een pointillistisch kunstwerk opgebouwd uit enkele tienduizenden stippen.