Onder bewoners en (voormalig) brandweerlieden leven veel zorgen over de aanstaande nachtsluiting van brandweerkazerne Victor aan de Dapperstraat. Per 2 januari 2019 zal de kazerne alleen nog geopend zijn tussen 07.00 en 23.00 uur. Tegenstanders vrezen dat de aanrijtijden ’s nachts in sommige gevallen verdubbelen, wat kan leiden tot levensgevaarlijke situaties.
Burgemeester Halsema en de brandweer willen meer inzetten op preventie en spreken van een ‘weloverwogen besluit’ dat de veiligheid van de bewoners in Oost niet in het geding brengt.
In een poging onrust onder de bewoners weg te nemen organiseerde de gemeente een informatieavond. Burgemeester Femke Halsema beloofde de goedgevulde zaal in de Wethouder Verheyhal een open gesprek. Sectormanager Harm Balk en korpscommandant Leen Schaap van de brandweer Amsterdam-Amstelland probeerden het publiek met cijfers gerust te stellen.
Het aantal branden in Amsterdam neemt al jaren gestaag af. De meeste branden zijn het gevolg van menselijk falen, dus de grootste brandrisico’s zijn er overdag. Balk houdt aanwezigen voor dat in 2017 de kazerne Victor ’s nachts 108 meldingen heeft gehad. In 17 gevallen was er sprake van een brand in een woning, restaurant of zorginstelling, verder ging het om niet-spoedeisende incidenten, zoals als brandende containers op afgelegen plekken. Noodgevallen zijn volgens de brandweer makkelijk op te vangen door andere kazernes aan de Ringdijk (Oost), Valkenburgstraat (Centrum), Langbroekdreef (Zuidoost) en IJdoornlaan (Noord).
Gratis woninginspectie
Doordat Amsterdammers gemiddeld steeds meer (brandgevaarlijke) spullen in huis hebben, verspreiden branden zich sneller. Het toverwoord bij de informatieavond is dan ook: preventie. “Een rookmelder bezorgt zeven minuten winst bij brand. Die rijden wij nooit dicht”, zegt Balk. Het afgelopen jaar werden er in het verzorgingsgebied van Victor 3.500 woningbezoeken afgelegd. Amsterdammers wordt geadviseerd een afspraak te maken voor een gratis woninginspectie en brandveiligheidsadvies. Dankzij het nieuwe rooster, met twee dienstblokken van acht uur, kan er meer mankracht vrijgemaakt worden voor deze huisbezoeken.
De korpsleiding erkent dat de wettelijke normen met betrekking tot aanrijtijden in sommige gevallen overschreden worden. Zo zal in delen van Indische Buurt de aanrijtijd volgens Balk ’s nachts iets meer dan acht minuten bedragen. Enkele gepensioneerde brandweermannen die op de informatieavond zijn afgekomen vinden deze lezing te optimistisch; zij houden het op twaalf à dertien minuten in de meest ongunstige gevallen. Sowieso vindt Balk dat aanrijtijden ‘niet heilig’ zijn. De huidige richtlijnen zouden zijn gebaseerd op een achterhaald rekenmodel. Landelijk dringt de brandweer bij de minister aan op onderzoek naar realistischer opkomsttijden.
Handtekeningenactie
Aanwezige bewoners zijn niet geheel gerustgesteld. Bewoonster en bouwjurist Saskia Ploeg noemt het teleurstellend dat niet op alle vragen een concreet antwoord is gegeven. Zo wil zij nog steeds weten waarom voor Oost is gekozen en niet voor kazerne Anton in de Bijlmer, zoals volgens haar lange tijd het plan was onder burgemeester Van der Laan. Daarnaast vindt Ploeg het zorgwekkend dat de korpsleiding (oud-)brandweermannen niet heeft kunnen overtuigen. “Hoe moet je daar als burger dan wel op vertrouwen?” vraagt zij zich af. Ploeg is een handtekeningenactie gestart tegen de nachtsluiting en heeft inmiddels ruim duizend steunbetuigingen ontvangen.
Binnen de uitrukdienst klinkt eveneens gemor over het besluit, maar kritische brandweerlieden willen uit angst voor de gevolgen alleen anoniem met de pers spreken. Het brandweerpersoneel werd per brief opgedragen ‘niet actief over de nachtsluiting op Victor te beginnen’. Een brandweerman stelt tegenover de Brugdat de korpsleiding tegenover burgers niet eerlijk is over de gevolgen van de nachtsluiting van Victor. Aanrijtijden worden in sommige gevallen nu eenmaal langer en daarmee nemen de risico’s toe. De inzet op preventie vindt de brandweerman begrijpelijk, maar dit kent zijn beperkingen. Uit ervaring weet hij dat preventie vooral mensen bereikt die al voorzorgsmaatregelen nemen. Kwetsbare groepen als psychiatrische patiënten of mensen met een taalachterstand worden volgens hem niet bereikt. Sectormanager Balk stelt dat de brandweer met veel maatschappelijke partijen samenwerkt om dergelijke groepen toch te bereiken.
Kazerne wordt duurder
Een bewoonster wil weten of de nachtsluiting een bezuinigingsmaatregel is. “Nee”, bezweert Balk. Victor-nieuwe-stijl wordt ‘misschien zelfs een beetje duurder’. Halsema voegt toe dat het vooral een keuze voor een andere werkwijze is, met meer ‘normale’ werkuren. De kazerne wordt ‘minder een leefgemeenschap’.
De nachtsluiting betreft een proef van twee jaar. De brandweer kan nog niet zeggen of er bij eventueel succes ook andere kazernes ’s nachts gesloten worden. Wel zullen er meer experimenten met nieuwe werkwijzen volgen.
Door Tim Jansen