Cineast en musicus Kees Hoogeveen maakte een documentaire over zijn buren in de flat aan de Woltera van Reesstraat in Oost. Zelf woont hij al 25 jaar in ‘die betonnen tent’, die de hele straat omvat. Op 10 september gaat zijn film In het licht van Woltera van Rees in première in Pakhuis de Zwijger. De Brug kreeg een preview en sprak met de maker.
De flat ligt vlak bij het Muiderpoortstation, achter The Manor Hotel, het voormalige Burgerziekenhuis waar Woltera van Rees ooit de scepter zwaaide. Elf portretten beslaat Hoogeveens film. Het resultaat: een juweel. Een aaneenschakeling van ontroerende, krachtige verhalen van doorsnee-Amsterdammers met hun eigen geschiedenis, lief en leed, idealen en demonen.
Verhalen als dat van de jonge Mohamed, een paar jaar geleden nog student in Syrië, totdat hij het leger in moest en op de vlucht sloeg. “Ik wilde niet tegen mijn eigen mensen vechten.” Nu probeert hij zijn draai te vinden in Oost, ver weg van familie en vrienden. Of dat van Bertie, rasechte Amsterdamse, om de hoek geboren in het Burgerziekenhuis. Joods weeskind, ondergedoken in de oorlog. Rond haar 50ste geëmigreerd naar Israël en nu weer terug op het oude nest. Blakend van levenslust laat de tachtiger een plaat horen die ze bij de bevrijding kreeg van een Yankee-soldaat. Er kan ook gelachen worden, met taxichauffeur Leen, die ooit Patrick Kluivert uit zijn wagen gooide en uit eten ging met blueslegende BB King. En zo ronkt de docu verder, ondersteund door aangename, vaak weemoedige jazzy klanken, door Hoogeveen zelf gecomponeerd.
Hoe kwam je op het idee om je buren te portretteren?
“De flat is de laatste jaren kleurrijker geworden. Vroeger was de flat blank, nu wonen er ook veel mensen waarvan de wieg in een ander land stond. Ik vroeg me af: wie woont er nou eigenlijk om mij heen? Ik wilde achter de gordijnen komen. Voordat ik ging filmen heb ik talloze gesprekken gevoerd en kopjes koffie gedronken met mijn buren. Uiteindelijk heb ik uit zestig uur film elf portretten gemaakt.”
Ze vertellen heel persoonlijke verhalen aan hun buurman.
“Dat viel wel mee hoor, ik was niet uit op sensatie. Ik wilde gewoon weten hoe ze in het leven staan. En ja, soms komt het heel dichtbij, ook voor mij. Twee personen uit de docu zijn inmiddels overleden. Tineke heb ik op haar sterfbed de film laten zien. Ze had er vreselijke lol in. Eric, een superaardige gast, is uit het leven gestapt. Dat heeft een enorme klap gegeven in de flat. We hebben het niet kunnen voorkomen met zijn allen.”
Wat voor gevoel heb je overgehouden aan de docu?
“Ik voel me bevoorrecht dat ik al die mooie levensverhalen heb mogen optekenen. Zoals dat van een buurvrouw die een nier aan haar zoon afstond. Hij heeft als dank een tegel voor haar voor de flat laten plaatsen. Ik heb ook gezien dat kunst een grote rol speelt bij de mensen in de flat. Er wordt gemusiceerd, gelezen, geschilderd, sommigen schrijven een boek.”
“Jan, de acteur die in de film voordraagt uit J.C. Bloem, vertelde me: ‘Wees blij dat je anders bent, het is al zo saai. Het ergste wat je kan overkomen is dat je apart wordt gezet.’ En zo is het. We leven in een stad met 180 nationaliteiten. In de film zijn alleen Leen, Bertie en Jan geboren Amsterdammers, de rest komt van buiten. Die waren op zoek naar vrijheid. Dat is de magische kracht van de stad: hier kan ik zijn wie ik wil zijn, dat is de bottomline.”
“Het is belangrijk dat we verbinding maken met elkaar. Als we ophouden met elkaar verhalen te vertellen, dan droogt de nieuwsgierigheid op en verdampt de empathie. En begint het veroordelen en uitsluiten van een ander. Dan heb je een samenleving die ik niet wil.”
Smaakt het naar meer?
“Ik wil graag een deel twee maken. Wanneer voel je je thuis en wat is daarvoor nodig? Dan wil ik ook meegaan naar de plekken waar de mensen vandaan komen. Dat kan in Syrië zijn, in Israël, maar ook in Limburg.”
De première van In het licht van Woltera is op 10 september in Pakhuis de Zwijger, om 14.00 uur. (Gratis) kaarten beperkt beschikbaar. Mail naar keeshoogeveenfilm@gmail.com. Op 25 september, Nationale Burendag, draait de film in de raadszaal van The Manor Hotel aan de Linnaeusstraat.
Door Peter de Jong
Foto: Kees Hoogeveen maakte een documentaire over de medebewoners van zijn flat aan de Woltera van Reesstraat in Oost: “Als we ophouden met elkaar verhalen te vertellen, dan droogt de nieuwsgierigheid op en verdampt de empathie.”
Kees Hoogeveen maakt documentaire over zijn medeflatbewoners: ‘De magische kracht van de stad is: hier kan ik zijn wie ik wil zijn’
