Daken, je denkt er pas aan als ze lekken. Zonde, stelt Jan Henk Tigelaar. “Vergroening, energieopwekking, waterberging, we kunnen zóveel doen met onze daken.”
Twaalf Vondelparken, zoveel onbenut gebied ligt er braak op de Amsterdamse daken. Probeer je dat maar eens voor te stellen, zegt Tigelaar, directeur van Rooftop Revolution, een Amsterdamse stichting die zich hardmaakt om het grootste braakliggende stuk land van de stad te ontginnen, de Amsterdamse daken dus. “We denken nooit aan onze daken, tenzij ze lekken.”
Het wordt hoog tijd dat we die manier van denken gaan veranderen. “We kunnen zóveel met onze daken. Je haalt de natuur de stad in als je je dak vergroent, je kunt er energie mee opwekken, denk aan zonnepanelen, je kunt er water mee bergen, je kunt ze zelfs toegankelijk maken. Het dak als plek waar je even kunt ontsnappen aan de drukte van de stad, een dakpark, zeg maar. Wij spreken graag van multifunctionele daken, want al die dakfuncties kunnen prima naast elkaar bestaan, en elkaar versterken.”
Wat betreft vergroening is sedum vaak het eerste waar mensen aan denken. “Sedum is een vetplantje dat van de bergen komt, en weinig zorg en aandacht nodig heeft, ideaal voor een dak. Op een dak dat niet goed toegankelijk is, moet je geen heesters planten die je moet snoeien en verzorgen.”
Blauw-groene daken
Toch noemt Tigelaar vergroening met sedum een ‘instapmodel’. “Er kan zoveel meer. Ik ben fan van het natuurdak, met veel inheemse kruiden en planten, die samenwerken met insecten die hier van nature voorkomen. Ook die insecten wil je een boost geven. Je steunt daarmee de biodiversiteit. Veel stadsbewoners genieten van groen om zich heen, de coronatijd heeft dat aangetoond.”
Groen heeft daarnaast een beschermende functie. “Op het platteland is het door alle monoculturen slecht gesteld met de biodiversiteit. Maar in de steden gaat het best goed, dat zijn safe havens voor veel planten en dieren. Dat kunnen we versterken, zodat bedreigde soorten vanuit de stad hun weg kunnen terugvinden naar het buitengebied.”
Groene daken kunnen ook water bergen. En dat is nuttig in tijden van droogte én heftige regens. Een sedumdak kan per vierkante meter dertig liter water vasthouden. “Dat is veel, maar met slimme technieken kunnen we de waterbergende kwaliteit van daken versterken. Met de gemeente Amsterdam, Waternet, drie woningcorporaties en andere partners werken we momenteel samen in RESILIO: blauw-groene daken in Amsterdam waarbij we het groen van de beplanting combineren met wateropslag. Met kratten onder de beplanting kunnen we zeventig liter water per vierkante meter bergen. Als het droog is, kan het water daarin blijven staan en zorgt het voor de planten. Worden er echter piekregens verwacht, iets wat we steeds vaker zullen meemaken, dan houden de daken het water vast en wordt het vervolgens geleidelijk afgevoerd. Zo voorkom je overbelasting van het riool.”
Dromen over je dak
Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) ontving dit jaar een subsidie om een blauw-groen dak aan te leggen. Tigelaar: “Het KIT is een bedrijfsverzamelgebouw voor duurzame bedrijven, een groene hub in Oost, dus dat past goed. Het KIT wil er een mooi dakpark van maken, dat je vanuit het Oosterpark makkelijk kunt bezoeken én betreden. Het moet een eyecatcher worden.”
Hij vervolgt: “Ons doel is om meerdere blauw-groene daken aan te leggen, zodat we kunnen onderzoeken wat ze gaan doen voor de stad. Stadgenoot en de Alliantie, twee van de drie woningcorporaties binnen RESILIO, hebben enkele sociale huurappartementen in de Oosterparkbuurt en de Indische Buurt geselecteerd die geschikt zijn. Deze daken zijn nu in ontwikkeling. De bedoeling is dat ongeveer 80 procent van de blauw-groene daken komt op sociale huurwoningen in wijken waar regelmatig wateroverlast is na zware regenbuien.”
Oost is daarmee een proeftuin. Uiteraard in overleg met de bewoners, benadrukt Tigelaar. “We horen graag van hen wat zij belangrijk vinden. Omgekeerd willen we hun laten zien wat je allemaal met je dak kunt. We willen dat mensen gaan nadenken en dromen over de mogelijkheden. Wij helpen graag om die dromen uit te laten komen.”
www.rooftoprevolution.nl en www.resilio.amsterdam
Het grootste stuk braakliggend land van Amsterdam: ‘We kunnen zóveel met onze daken’
