Een lichte depressie doemt op. En ik moet nog beginnen met dit stuk. Stom stom stom. Ik heb weer eens op de site van een collega-architect gekeken. Nooit doen natuurlijk, zeker niet als je daarna een creatieve prestatie moet leveren. Als het meezit, zie je op de website een hoop lullige projecten. Het mooiste is de jonge architect die voor zijn oom en tante in de provincie een aanbouw gedaan heeft. De goeierds konden niet om hun neef heen. Ze zijn destijds afgereisd naar Delft voor de afstudeerpresentatie van neef X, de enige creatieveling uit een familie van verder accountants en artsen. Van het afstudeerproject begrepen ze weinig, maar afgaande op de lovende woorden van de professoren moet het goed geweest zijn. Toen dan eindelijk besloten was de aanbouw aan de boerderij te bouwen, werd neef X gebeld. Een mooie start voor zijn carrière. Moet ik nog verder vertellen? Of is het wel duidelijk hoe de goedbedoelde mislukkingen zijn ontstaan die soms te zien zijn in dorpen. Strakke dozen met hoofdzakelijk glas in de gevel. Niets mis mee, keurig gedetailleerd. Maar dan zie je op de achtergrond het rieten dak van een boerderij. De doos steekt diagonaal uit de boerderij, binnen zijn zware eikenhouten meubels zichtbaar op een gietvloer, aan de muur een Friese staartklok. Schitterend! Daar kan ik van genieten.
Nu zoek ik op de website van een mij onbekende architect naar een project dat ik als slecht voorbeeld wil aandragen in dit stuk over Het Beste Blok. Het Slechtste Blok versus Het Beste Blok, dat werkt altijd. Het is ook wel een bar slecht blok. Studenten zitten er opgesloten in honderden identieke cellen. De nummers op hun celdeuren zijn in oranje zichtbaar vanaf de weg. Ik rijd dagelijks twee keer over deze weg, maar ik heb nog nooit een student over de galerijen zien lopen. Die zitten binnen te huilen vermoed ik, en zich af te vragen of dit nou dat bruisende Amsterdamse studentenleven is. Ik zou dit blok normaal gesproken met rust laten, ware het niet dat ik iemand hoorde vertellen over een “architectuurrondleiding” in het blok. Enfin, ik kijk op de website van de architect van Het Slechtste Blok voor wat achtergrondinformatie, en zie tot mijn schrik een paar goede ontwerpen! Tot overmaat van ramp een mooi ontwerp voor een gebouw waar ik zelf nog voor in de running was.
Ter zake, Het Beste Blok. Ik heb in de loop der jaren goed gekeken, beter gekeken en in deze architectuurcolumn zeker drie blokken tot Het Beste Blok benoemd. Ik heb het over IJburg wel te verstaan. Het blok dat ik nu benoem, en definitief, stond er toen ook al. Blijkbaar heeft het blok tijd nodig gehad. Om mooier te worden, of om door mij mooier gevonden te worden. Ik heb het over blok 47, ontworpen door De Cie. Het gigantische blok strekt zich uit van de Pampuslaan tot aan de haven. Nee, deze architecten lieten zich niet afschepen met een mindere kavel. Dit is powerplay geweest in de workshops met de supervisor. Herkenbaar aan de lichtbruine baksteen. Maar wat een mooie steen! Onderschat niet het belang van de juiste steen en de juiste voeg. Het metselwerk is niet vlak omhoog getrokken maar in een heftig reliëf. De voorbijganger op straat ziet alleen een massief brok steen, alsof er geen raam in zit. Het metselwerk balanceert op de abstracte glazen plint, wat het effect van massiviteit nog versterkt. Met dit concept alleen kom je er niet. Door de radicale, compromisloze uitwerking, en niet te vergeten de juiste steen, is dit wat mij betreft Het Beste Blok.
Door Jan van Erven Dorens