In de jaren vijftig ‘van de vorige eeuw’ moet je er dan bij zeggen, leende ik boeken in de Rooms Katholieke Openbare Bibliotheek waarvan een dependance was gevestigd aan de Burgemeester de Vlugtlaan in Slotermeer. Het overkoepelende orgaan kwam uit Zuid, ergens rond de Obrechtkerk, opgericht in 1930.
Zonder die roomse leeszaal zou ik Arendsoog niet hebben gekend. Elke woensdagmiddag ging ik naar de bibliotheek om voor een dubbeltje vier of vijf nieuwe boeken te lenen waaruit ik nauwelijks was los te scheuren. Op mijn plekje naast de kolenkachel zat ik, zo verscholen in mezelf dat niemand me zag. In Arendsoog kwam een pater voor, maar hinderlijk was deze verschijning niet, hoewel de zin: ‘Drommels, vloekte Ann,’ me toen al lachwekkend voorkwam. Op straat zeiden we wel andere dingen.
Toen ik die roomse boeken allemaal uit had, ging ik naar de Openbare Leeszaal aan de Vening Meineszlaan. Openbare leeszalen kwamen voort uit de bibliotheken van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen waarvan de eerste werd opgericht in 1794 in Haarlem.
Al vlug verhuisde mijn leeszaal naar een groot en licht dubbel winkelpand aan de Slotermeerlaan, naast de legendarische Chinees Fook Long. Mijn hele pubertijd heb ik er rondgezworven. Ik haalde er alles van G.K. van het Reve, alle niet-historische romans van Vestdijk, alle niet-historische romans van Louis Couperus en de fameuze Eerste Wereldoorlog-trilogie van Remarque. Zo ben ik mede gevormd door de bibliotheken van mijn jeugd.
Nu is er een juffrouw in ons stadsbestuur genaamd Touria Meliani, wethouder van cultuur, GroenLinks uiteraard, die anderhalf miljoen wil bezuinigen op de bibliotheken waardoor die op IJburg en aan de Linnaeusstraat zouden kunnen verdwijnen. Het kost me moeite om niet persoonlijk te worden tegen deze strijder voor culturele afbraak. Af en toe spelen activistische tendensen op in GroenLinks die bomen meer waarderen dan het papier dat ze voortbrengen. Eén ding weet ik zeker: burgemeester Halsema spuugt op die tendens. Ik hoop dat ze binnen de partij van ongeletterdheid haar stem verheft. Opdat ze met hun tengels van mijn boeken afblijven en van alle kinderen die een hoekje zoeken om in te kunnen verdwijnen.
Henk Spaan: Culturele afbraak
