Voelen bewoners zich meer betrokken bij de buurt omdat ze een buurtkrant lezen, zoals de Brug, of lezen ze een buurtkrant omdat ze zich betrokken voelen bij de buurt? In de categorie kip-eikwesties een interessante vraag, en net als bij kip/ei is het antwoord op deze vraag niet te geven.
Althans, niet door de gemeente Amsterdam. In opdracht van een aantal stadsdelen, waaronder Oost, heeft de gemeente onderzoek gedaan naar ‘Nut en noodzaak van buurtkranten’. De – vanuit het perspectief van de buurtkranten – wat tegenvallende conclusie luidt: nut noch noodzaak is aan te tonen.
Deze uitkomst is ook niet heel verwonderlijk. De onderzoeksvraag was namelijk of buurtkranten bijdragen aan de verbondenheid in de buurt, de ‘samenredzaamheid’ van de buurt en de ‘zelfredzaamheid’ van de buurtbewoner. Oftewel de buurtkrant als wondermiddel voor een betere samenleving. Niets van dat alles dus, een buurtkrant is gewoon een buurtkrant met misschien wel andere – niet onderzochte – positieve effecten, maar door de krant te lezen wordt de buurt er niet socialer op.
Die conclusie is een probleem voor Oost. In de afgelopen jaren heeft Oost (net als Centrum en Zuid) uit het subsidiepotje ‘sociaal’ de publicatie van een aantal buurtkranten (deels) gefinancierd. Oost betaalt zo al jaren IJopener (dit jaar €14.000) en Dwars (€19.975) uit het sociale budget. Met deze bedragen is Oost overigens veruit koploper in de stad. Alleen het 1018 Magazine dat in Centrum wordt uitgegeven heeft een vergelijkbare subsidie gekregen, de rest van de buurtkranten moet het doen met subsidies van een paar duizend euro.
Maar vanaf volgend jaar kan dat niet meer. Er is immers ‘aangetoond’ dat buurtkranten geen sociaal effect hebben. Het mogelijk wegvallen van de subsidie was agendapunt in de laatste bestuurscommissie van Oost. Alle partijen, inclusief het dagelijks bestuur, pleitten in die discussie voor handhaven van een vorm van subsidie vanwege het belang van buurtkranten. Alle partijen, op een na dan. VVD’er Frans van Vliet gaf aan juist blij te zijn met de beëindiging van de subsidiestroom vanwege het concurrentievervalsende karakter. Doordat IJopener en Dwarssubsidie krijgen zijn ze minder afhankelijk van advertenties om hun exploitatie rond te krijgen en kunnen ze met (te) lage advertentietarieven niet-gesubsidieerde buurtkranten, zoals de Brug, het commerciële leven zuur maken.
Het is een redenering die in theorie klopt, maar die in de praktijk van Oost moeilijk te bewijzen valt. Die praktijk laat namelijk zien dat Dwars amper advertenties heeft (dus kunnen ze ook niet enorm concurrentievervalsend zijn) terwijl IJopener wel veel advertenties heeft maar tegen hogere tarieven dan die van de Brug (dus waarom zouden ze eigenlijk subsidie nodig hebben?).
Het wegvallen van subsidie zou zo bezien dus vooral een aderlating betekenen voor Dwars. Niet volgend jaar, want het cold turkey stoppen met subsidies wordt niet als behoorlijk bestuur gezien. De meest voor de hand liggende oplossing is, zoals stadsdeel Noord al jaren doet, subsidie geven uit het potje bewonersinitiatieven. Nadeel van dit potje is dat er een jaarmaximum van €5000 euro per initiatief geldt. Maar daar heeft Noord inmiddels ook een oplossing voor gevonden. Gewoon elk nummer van de buurtkrant (Vogelbuurt/IJplein/Hamerkwartier) als afzonderlijk initiatief beschouwen en dan is het makkelijk de eigen regels te overtreden.