De Schooltuin Vink in Park Frankendael bestaat honderd jaar. In de kas is een tentoonstelling over 100 jaar Amsterdamse schooltuinen, met foto’s uit het Stadsarchief. Kinderburgemeester Angel opende die op 18 mei, samen met leerlingen van groep 6 van de Lidwinaschool.
De tuintjes liggen er strak bij op Schooltuin Vink. Elke leerling heeft een eigen perceeltje van 7 vierkante meter, aangegeven door vrolijk beschilderde bordjes met namen als Mees, Laurens, Maxim, Wisse, Kaj en Lena. Rosa (9) gaat me voor naar haar bed en wijst aan wat er groeit: sjalotjes, winterpeen, sla, venkel, radijs. Ze begint aan de stengels van een ui te trekken en haalt de knol uit de grond. Die gaat mee voor vanavond.
Schooltuin Vink is de oudste nog bestaande schooltuin van Amsterdam. In 1922 werd hij opgericht. Oorspronkelijk was dat om arme gezinnen te helpen, er heerste voedselgebrek na de oorlog. Later werd het vooral van belang om stadse kinderen te leren hoe groenten groeien. Nog steeds geldt dat voor de 500 leerlingen die hier elk jaar tuinieren.
Bij de tentoonstelling hangt een foto van de allereerste schooltuin van Amsterdam. Die startte in 1920. Stefanie van Odenhoven van het Stadsarchief stelde de expositie samen. Die tuin lag op de plek waar later de Coenhaven werd gebouwd, vertelt ze. “Dat was een heel eind lopen vanuit de stad.” Die eerste tuinen werden niet door klassen bezocht, maar door elf- en twaalfjarige kinderen uit Amsterdamse gezinnen. Ze heetten toen ‘schoolwerktuinen’. Stefanie: “Gezinnen betaalden 15 cent per week en de oogst mocht mee naar huis.”
Die allereerste schooltuin bestaat niet meer, maar de tweede die werd gesticht wel: dat was Vink, midden in de stad. Vanaf de jaren vijftig werden de tuinen bezocht door schoolklassen. Stefanie wijst op een oude foto van een schooltuin aan de Spaarndammerdijk, begin jaren dertig. De jongetjes dragen overhemden en stropdassen en op de achtergrond reikt het weiland tot de horizon. “Dat geeft een mooi tijdsbeeld.”
Amsterdam telt nog altijd dertien schooltuinen. “We mogen er trots op zijn dat die er nog steeds zijn,” zegt schooltuinmeester Jan vlak voor de opening van de tentoonstelling. “In veel andere steden staan op een plek als deze torens.”
Hij heeft de leerlingen van groep 6 van de Lidwinaschool eerder vanochtend geleerd hoe ze een viooltje poten (‘kuiltje eromheen waar het water in blijft staan’) en hoe je een knol van de dahlia in de grond zet (‘bergje maken zodat je weet waar hij in de grond zit’). Ook onthulden de leerlingen samen met kinderburgemeester Angel een nieuw houten bankje, gemaakt van een gekapte iep uit de stad (een leerling: ‘hij stinkt een beetje’) en een Wereldtuin met groenten vanuit de hele wereld, zoals sojabonen (Zuid-Amerika) en artisjok (Middellandse Zee).
De expositie is tot eind oktober te zien in de kas van Schooltuin Vink (Nobelweg 31). Open: maandag t/m vrijdag 9.00-15.30 uur, als het hek open is.
Expo en feest: Honderd jaar Amsterdamse schooltuinen. Meester Jan leert groep 6 viooltjes poten
