Met slechts een klein beetje overdrijving is de Eerste van Swindenstraat een interessante democratische proeftuin aan het worden. De voorlopig laatste stap in dit experiment nam het stadsbestuur begin juli door met bijna directe ingang te besluiten tot afsluiting van de fietspaden. Volgens de burgemeester en de verantwoordelijk wethouder Dijksma was dat nodig “om veilig te kunnen lopen, fietsen en verblijven tijdens de coronacrisis”.
De maatregel kwam voor menig raadslid, bestuurscommissielid, bewoner en ondernemer als een verrassing. Zij zaten nog in de pre-corona inspraakmodus. Immers, nadat vijf jaar eerder bezorgde ondernemers per brief hadden gepleit voor het opknappen van de straat, vanaf 2017 met allerlei personen en partijen het gesprek was gevoerd over het verbeteren ervan, proeven met verkeerscirculatie waren uitgevoerd, uitgangspunten waren vastgesteld (2019) een voorlopig ontwerp voor de nieuwe straat was getekend (2020) en de buurt tot 9 juli op dat ontwerp kon reageren, kondigde precies op die dag het stadsbestuur de sluiting van de twee fietspaden af.
Daarmee nam het bestuur – rechtmatig – een besluit dat strijdig is met het voorlopig ontwerp waarin nog één fietspad staat getekend. Maar, zo gaf het bestuur als toelichting, deze maatregel staat inspraak niet in de weg. Het interessante is dan dat als het beter is om helemaal geen fietspaden meer te hebben “om veilig te kunnen lopen, fietsen en verblijven”, wat doe je dan straks met dat ene fietspad uit het democratisch getekende ontwerp?
Een controversieel onderdeel van hetzelfde ontwerp is de – volgens de gemeente – noodzakelijke kap van enkele tientallen bomen. Daar komen (minder) nieuwe bomen voor terug, maar volgens een groep bewoners/bomenliefhebbers is die kap volkomen onnodig. Om hun stem kracht bij te zetten zijn ze een petitie gestart die (op 17 augustus) inmiddels 1457 keer is ondertekend. Een op de zeven van de deze ondertekenaars komt van buiten Amsterdam (Eindhoven, Hengelo, Lelystad en Castricum om maar wat plaatsen te noemen) en van ruim een op de drie is de woonplaats niet bekend. De rest zegt Amsterdammer te zijn en maar een kleine minderheid van hen geeft aan uit de buurt te komen. Wat moet de lokale Amsterdamse democratie met zo’n petitie? Wat als alle Amsterdammers straks gaan stemmen tegen het opknappen van een straat in bijvoorbeeld Castricum? Dat winnen de Castricummers nooit.
Bijkomend bomenpuntje is nog dat ruim dertien jaar geleden, zonder succes, is geprotesteerd en geprocedeerd tegen de kap van bomen in het verlengde van de Eerste van Swindenstraat. Die bomenkap was onderdeel van de opknapbeurt van de Javastraat. De rechter maakte toen korte metten met alle bezwaren. Hij verwees naar het ‘groenbeleidplan’ van wat toen nog Zeeburg was. Hierin stond dat het gewenste beeld van een straat “strak en netjes” is en dat “de bomen in een straat uit één soort moeten bestaan”. Zeeburg bestaat niet meer als stadsdeelbestuur, Amsterdam heeft inmiddels nieuw beleid en dat heeft als interessant resultaat dat de gemeente voor de Eerste van Swindenstraat liefst een “gevarieerd straatbeeld” wil hebben met twee of drie soorten bomen door elkaar. Een beleidsaanpassing die ongetwijfeld op democratische wijze tot stand is gekomen.
De Eerste van Swinden als experiment: fietspaden dicht in coronatijd, petitie over bomenkap
