Amsterdam kent honderden parken en plantsoenen. Dikwijls zijn het verborgen pareltjes, groene oasen tussen de grauwe stenen. In Oost zijn ze ook te vinden, zoals het Mien Ruysplantsoen op KNSM-eiland. Het stukje groen is ontworpen door Mien Ruys, Nederlands beroemdste tuinarchitect uit de vorige eeuw.
Het plantsoen ligt heerlijk verscholen in de luwte van hoge panden als Loods 6 en woongebouw Piraeus. Libellen zweven boven de vijver, vlinders fladderen van bloem tot bloem, merels kwetteren in de oude populieren, kinderen ravotten in het kleine speeltuintje. Ik kan me voorstellen dat buurtbewoners dit plekje koesteren.
Enkele omwonenden maken zich echter zorgen over de staat van het parkje en hebben een petitie opgesteld. Zij vragen de gemeente hierin om behoud, onderhoud en restauratie van het historische plantsoen. “We zijn al jaren bezig om het een beetje op peil te houden,” vertelt Wytske Benschop, één van de initiatiefnemers. “Soms doet het stadsdeel wel wat, maar altijd provisorisch en met de goedkoopste oplossingen.”
Benschop toont in het park onder meer misvormde heggen, een grindpad en een opzichtig gelijmde tegel in de vijver. “Het stenen pad was beschadigd en toen heeft het stadsdeel er maar wat grind gestort. Maar dat is slecht toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn. Het plantsoen heeft al jaren de laagste prioriteit.”
Leo den Dulk, biograaf van Mien Ruys en kenner van haar werk, beaamt dat het plantsoen in slechte staat verkeert. “Ruys stond bekend om haar strakke lijnen met subtiele hoogteverschillen en vlakverdelingen. Dat grind is natuurlijk de ultieme rommeligheid en zo’n heg moet je onderhouden, anders verliest hij zijn vorm en dat is moeilijk te herstellen. Ik vraag me af of het stadsdeel begrijpt dat die heggen een essentieel onderdeel zijn van het ontwerp.”
Het plantsoen is van cultuurhistorisch belang, meent Den Dulk. “Mien Ruys heeft het speciaal ontworpen als rustplek op het eiland. Het was de pauzeplek voor het KNSM-personeel en hier konden emigranten in alle rust afscheid nemen van hun geliefden. Het plantsoen vertelt een bijzonder verhaal dat hoort bij de bijzondere geschiedenis van KNSM-eiland. Het ontwerp moet daarom in zijn waarde worden gelaten en herkenbaar blijven.”
Een woordvoerder van het stadsdeel stelt dat er een plan was voor medebeheer met bewoners, maar dat er uiteindelijk niet genoeg mensen waren om het idee uit te voeren. “Destijds hebben wij een grote schoonmaak- en opruimbeurt gehouden, waarbij een deel van het plantsoen werd leeggehaald. Wij maken plannen voor een nieuwe invulling die goed te onderhouden is en die aansluit bij het bijzondere ontwerp van Mien Ruys.”
Bewoners springen in de bres voor Mien Ruysplantsoen op KNSM-eiland
