Alcoholisten uit Oost trekken aandacht wereldpers

Al weken is het in de Sumatrastraat in de Indische Buurt een komen en gaan van journalisten van over de hele wereld. Het nieuws: voor een dag schoonmaken op straat betaalt Amsterdam alcoholisten vijf blikjes bier, een half pakje shag en tien euro.

Verslaggevers van onder andere de BBC, The New York Times, Der Spiegel en de Duitse tv-zender RTL reisden af naar Amsterdam-Oost om getuige te zijn van deze liberale, pragmatische, in hun ogen typisch Nederlandse aanpak.

Stuk voor stuk mochten ze aanschuiven aan tafel in het groen geverfde tuinhuisje in de binnentuin, want Stichting De Regenboog en de deelnemers wilden graag laten zien wat het project inhoudt. ‘Het chalet’ geldt als het clubhuis voor de negentien alcoholverslaafden die meedoen aan het project. Iedere ochtend verzamelen de mannen zich daar om negen uur ’s ochtends.

Hier krijgen zij ook hun eerste twee pilsjes uitgereikt. Alle deelnemers zijn zwaar verslaafd aan drank. Sommigen openen met trillende vingers hun blikjes Bavaria. Als die achter de kiezen zijn, vertrekken ze naar buiten om zwerfvuil van straat te halen.

Door de aanpak zitten de mannen op rantsoen. “Had ik vandaag in het Oosterpark gezeten, dan had ik er voor één uur ’s middags al twaalf op gehad,” zegt Karel Slinger, een van de deelnemers van het eerste uur. Zonder bier zou het project niet slagen, denkt hij. De mannen kunnen niet lang zonder alcohol. Ze zouden bier gaan smokkelen tijdens het werk.

Bier als methadon
Tussen de middag krijgen ze een warme maaltijd en weer twee blikjes voor ze aan hun tweede ronde straatvegen beginnen. Aan het einde van de werkdag, om 15.00 uur, volgt de rest van de beloning in de vorm van bier en tien euro. Met dat geld staan de meesten een halfuur later al in de Albert Heijn voor nieuw bier, maar voor hun doen hebben ze tot die tijd weinig gedronken.

“Zie het als methadonverstrekking, maar dan met bier,” zegt Jeanet, een van de twee begeleiders. De mannen eten ’s middags warm en zijn binnen het zicht van de hulpverlening. Maar bovenal: ze zijn weg uit het park. In plaats van scheve blikken krijgen ze nu positief commentaar van buurtbewoners die blij zijn met de extra schoonmaakbeurt.

“Ik ben er niet trots op om alcoholist te zijn, maar ik ben wel trots dat ik meedoe aan dit project,” zegt Fred Schiphorst. Hij heeft bijna iedere dag een rode stropdas om. Net als Slinger is hij al vanaf het begin bij het project betrokken. “Op je werk moet je er representatief uitzien.” Het is voor het eerst in ruim tien jaar dat hij weer aan de slag is.

New York Times
Het project is op verzoek van stadsdeel Oost ontwikkeld door Stichting De Regenboog, met als doel de overlast van de groep alcoholisten in het Oosterpark te verminderen. De Regenboog en de stad Amsterdam delen de kosten. Het project loopt inmiddels al anderhalf jaar. Er is een kleine wachtlijst.
“Het geeft zin aan je dag,” zegt Slinger. “Je zit niet de hele dag op een bank en de tijd gaat er sneller door.”

In Nederland is het project, zij het bescheiden, in het nieuws geweest. Het werd echter pas echt een mediaspektakel toen het Franse persbureau AFP er eind november over schreef. Het bericht werd ook geplaatst door de goed gelezen Huffington Post. “Amsterdam pays alcoholics with beer” kopte de internetkrant. De verslaggevers volgden enkele dagen later. The International New York Times zette het bericht zelfs pontificaal op de voorpagina.

De mannen zeggen het leuk te vinden dat er zoveel belangstelling is voor hun project. Trots laten ze zien wat ze doen, maar sommigen geven ook aan wel klaar te zijn met de golf vragen die bijna dagelijks op hen afkomt. Want praten over het project betekent ook praten over verslaving, geld, woonomstandigheden en eenzaamheid.
Ze doen het toch maar. “Wie weet kunnen we ons project volgend jaar toelichten in New York,” grapt Jeanet.