Voor de kust van Haveneiland-Oost zijn de eerste contouren van IJburg 2 al een beetje zichtbaar. Ongeveer vijf van de eerst aan te leggen 45 hectare is klaar. Al het zand komt uit het aangrenzende IJ-meer. Cradle to cradle noemt directeur Igor Roovers van projectbureau IJburg dat. Op het land dat er nu ligt, wordt straks de hoofdinfrastructuur van de nieuwe eilanden aangelegd. In het verlengde van de Pampuslaan, nu een dam van zand, komt de brug naar Centrumeiland te liggen. Op het noordelijkste puntje van dit proefeiland ligt straks de brug tussen Centrumeiland en Middeneiland.
Is er eigenlijk nog wel hoop voor IJburg 2, na de bouwstop en de schouw? Igor Roovers denkt van wel. “Ik kan de economie natuurlijk niet beïnvloeden, maar we staan er gewoon goed voor. IJburg 2 heeft de stad iets te bieden. Niet alleen is het een plan van deze tijd, ook bieden we een woonmilieu dat de stad nodig heeft. We houden mensen vast die anders uit Amsterdam zouden wegtrekken. Er komt op de nieuwe eilanden veel ruimte voor zelfbouw. Daar is een markt voor. Ik heb goede hoop dat we eind 2010 of begin 2011 duidelijkheid hebben. En het bestemmingsplan blijft geldig, ook als we gefaseerd gaan aanleggen.”
Wat zegt het nu eigenlijk, die begroting van Asscher? “Eigenlijk is er besloten nog even geen besluit te nemen. Omdat er nog onzekerheden zijn. Als de plannen voor IJburg 2 (en nog negen andere projecten) nog eens tot in detail zijn uitgewerkt, kan het gemeentebestuur na een tweede schouw een definitief besluit nemen. Voordat je een grote nieuwe wijk bouwt, in een veranderende tijd, is het best goed om nog eens kritisch naar de plannen te kijken.”
De zekerheden
Het college heeft gezegd: we gaan IJburg 2 anders aanpakken dan IJburg 1. Als je in kleinere stukjes bouwt, dan heb je een beter overzicht, en meer controle over de financiën. Roovers: “Voor IJburg 1 tekenden we contracten met consortia voor duizenden woningen tegelijk, om de financiële risico’s voor de gemeente te beperken. Dat pakte niet altijd gunstig uit. Door kleinschaligheid kun je beter inspelen op de waan van de dag. Het plan voor de eerste 45 hectare is zo goed als uitgewerkt. We weten waar de wegen komen en de bruggen. Maar daarbinnen is het nog flexibel in te delen.”
Het college heeft daarbij geadviseerd in te zetten op vijftig procent zelfbouw, ten opzichte van tien procent op IJburg 1. Roovers: “Dat is echt een geweldig leuke klus. Daarnaast, en dat is ook in de traditie van de eerste fase, gaan we een klimaatneutrale wijk bouwen. State of the art op het gebied van duurzaamheid. Daar kunnen we een geweldige slag mee slaan. Het is bijzonder dat we dat op het niveau van een hele wijk kunnen doen. Deze tijd benutten we om daar verder onderzoek naar te doen. Een leuk aspect van de ‘pauze’.”
De onderzekerheden
“Mijn gevoel? Ach. Aan de ene kant vind ik het verstandig om te wachten. En de plannen even te laten uitharden. Het zou een drama zijn als er straks een grote plak zand ligt, waar niks gebeurt. Aan de andere kant…. we staan per slot van rekening in de startblokken. Als we gaan bouwen is het al 2014. Niemand kan voorspellen hoe het er dan voor staat, maar de vraag naar woningen in Amsterdam blijft groot. Mijn persoonlijke gevoel zegt dat de woningmarkt niet terug gaat naar business as usual. Daarbij, ik herinner het me nog goed, de start van IJburg 1 was een geweldig leuke tijd. Het land maken, het begin van de bouw. De eerste bewoners een hand geven was ronduit spectaculair.” Roovers, melancholiek: “Ja, we waren er klaar voor geweest.”
Vooruitkijken
“We hebben met elkaar heel uitdrukkelijk afgesproken om door te gaan met wat goed ging. We zijn trots op de natuurprojecten van IJburg. De oevers en het binnenwater zijn top of the bill. Zulke dingen bepalen de kwaliteit van de wijk, en zullen op de nieuwe eilanden dan ook zeker terugkomen. Natuurlijk gingen er ook dingen mis. Daar hebben we van geleerd. We hebben gezegd dat we IJburg 2 flexibeler gaan invullen. Dat betekent dat je ook fysiek ruimte moet creëren. Om een voorbeeld te geven: op Haveneiland werd de grond in een vroeg stadium verkocht aan ontwikkelaars. Als iemand later met een goed idee kwam, of de scholen hadden meer ruimte nodig, dan kon dat niet meer worden ingepast. Dat gaan we anders doen.”
“IJburg 1 wordt afgebouwd. De eilanden hebben voldoende body om te kunnen functioneren. Maar ook hier zijn we met de ontwikkelaars aan het kijken of we de plannen iets kunnen omgooien. De tijd vraagt erom. Wachten tot zo’n vijfenzeventig procent van de woningen op voorhand verkocht is, werkt nu niet. Dat is een landelijke trend. We moeten voorkomen dat we het laten verschralen.”
Ingang van Amsterdam
“Het is niet zonder slag of stoot gegaan, maar de oostelijke ontsluiting IJburg (OOIJ) wordt definitief aangelegd. Afgelopen maand is de aannemer voor het eerste zandlichaam gekozen. Ik zou zeggen: aan de slag ermee. In 2013 is de weg gereed. Let op hè: die oostkant is straks de ingang van Amsterdam.” En hij ziet het voor zich, Igor Roovers. “Dan rij je daar het Centrumeiland op, dat gaat wat worden!”