Als het aan de wethouders van onderwijs Lodewijk Asscher (centrale stad) en Elatik (stadsdeel Zeeburg) ligt, start er op IJburg een zogeheten pilot waarbij ouders hun kinderen centraal moeten aanmelden voor de basisschool. Daar wordt dan vervolgens bepaald naar welke van vier door de ouders opgegeven voorkeursscholen het kind toe gaat. Maar of deze proef ook werkelijk een vervolg krijgt, staat nog helemaal niet vast.
Voor de zomervakantie is aan de acht scholen van IJburg een advies uitgereikt, opgesteld door projectgroep Sàmen naar school op IJburg. De projectgroep – met daarin vertegenwoordigers van stadsdeel Zeebrug, Civic, ouders, schooldirectie, GGD en een onafhankelijk projectleider Wilmar Pardieck – is in januari 2009 begonnen. Doel is om een evenwichtige samenstelling te krijgen op alle basisscholen van op IJburg, in een verhouding van zo’n 75/80 % kansrijke-, en 20/25 % kansarme kinderen. Dit gebeurt onder meer door het opzetten van ‘voorscholen’ bij alle scholen en een centraal aanmeld- en plaatsingsloket.
De schoolbesturen zijn zich op dit moment aan het beraden over bovengenoemd advies en dienen ook overleg te plegen met hun ouder- en medezeggenschapsraden. Alleen als de scholen het advies over centrale, gereguleerde plaatsing unaniem overnemen, kan worden overgegaan tot invoering ervan.
Projectleider Pardieck: “We zijn bezig – samen met de scholen – met het opstellen van een tweede nieuwsbrief die dit najaar zal worden verspreid onder de bewoners. Er zullen geen overhaaste beslissingen worden genomen. Als je advies uitbrengt, doe je dat omdat je iets beter wilt maken, in een zo strak mogelijke planning. Maar zorgvuldigheid staat bovenaan. En let op: al gedane toezeggingen door de scholen zullen natuurlijk niet worden teruggedraaid. Dus mensen, nu niet boos worden. Er is nog volop ruimte voor discussie.”
Wethouder Elatik is de segregatie in het basisonderwijs een doorn in het oog: “Wij hebben alles geprobeerd, maar het is de politiek niet gelukt om iets wezenlijk te veranderen. Daarom roep ik de IJburgers op om verantwoordelijkheid te nemen en na te denken over wat voor scholen we nu eigenlijk willen. En vraag dat ook eens aan je kinderen. Zij groeien op in een gemengde samenleving. Gun het kind dan ook een gemengde school. Maar het is nu aan de schoolbesturen. Zij moeten een beslissing nemen. Ik ben ook benieuwd waar ze mee komen en ik ga ze op dit moment niet voor de voeten lopen.”
De VVD Zeeburg verzet zich fel tegen het voornemen. Zij vinden het recht op vrije schoolkeuze enorm belangrijk en hechten zeer aan de individuele keuzevrijheid. Ouders moeten zelf een school voor hun kinderen kunnen kiezen. De overheid moet zich hier niet mee bemoeien. De VVD heeft grote twijfels over nut en noodzaak van dit plan.
Tot nu toe staat alleen vast dat er per 1 november een centraal loket komt, waar ouders hulp kunnen vragen bij het vinden van een geschikte school. Ook zullen scholen samen met Civic Partou, de groepen van de voorschool evenwichtig gaan samenstellen, in de verhouding 75/80 % kansrijke-, en 20/25 % kansarme kinderen.
Overigens is IJburg niet enige plek in Amsterdam waar met dit pilot zal worden gewerkt. Er komen er in totaal vijf door hele stad, waarvan er op dit moment drie actief zijn. De pilots zijn een gevolg van het in 2007 door schoolbesturen, stadsdelen en de centrale stad ondertekende Convenant Kleurrijke Basisscholen. Dit Convenant staat voor stadsbrede aanpak om segregatie in het onderwijs tegen te gaan en scholen afspiegeling te laten zijn van de buurt waar ze in staan.