Op 29 augustus zou Ramses Shaffy 90 zijn geworden. De in de chique Parijse voorstad Neuilly-sur-Seine geboren chansonnier, componist, liedjesschrijver en acteur bracht de laatste jaren van zijn leven door in het Dr. Sarphatihuis. Kort na zijn overlijden verscheen op de zijmuur van de zorginstelling een muurschildering van Shaffy. Wie die maakte is onbekend.
Shaffy, zoon van een Egyptische consul en een Poolse gravin met Russische achtergronden, woont tot zijn zevende bij zijn moeder in de Zuid-Franse stad Cannes. Als hij 7 is, krijgt zijn moeder tbc. Shaffy verblijft bij een tante in Utrecht en groeit verder op bij een pleeggezin in Leiden. Hij verlaat voortijdig de middelbare school, wordt aangenomen op de toneelschool en debuteert bij de Nederlandse Comedie. In 1960 reist hij naar Rome om werk te vinden als filmacteur. Dat mislukt.
Terug in Nederland speelt Shaffy in tv-series als De vier dochters Bennet en De Fuik. Halverwege jaren ’60 richt hij de theatergroep Shaffy Chantant op. Hij leert Liesbeth List kennen en werkt lang met haar samen. List, Shaffy en pianist Louis van Dijk hebben succes met de Shaffy cantate en treden overal in het land op. In deze periode scoort Shaffy ook zijn grootste hit met Sammy en ontvangt daarvoor een gouden single.
Halverwege de jaren ’70 spelen Shaffy en List in de De Liefdeswacht en nemen ze ter gelegenheid van een decennia samenwerken de plaat Samen op. In de jaren ’80 en ’90 verschijnt Shaffy in toneelstukken, musicals en de tv-serie Willem van Oranje.
Begin deze eeuw eist jarenlang overmatig drankgebruik zijn tol. Shaffy lijdt aan het syndroom van Korsakov en gaat naar het Dr. Sarphatihuis. Twee jaar later wordt hij geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Shaffy treedt weer incidenteel op nadat een nieuwe versie van zijn hit Laat me met Liesbeth List en de band Alderliefste is opgenomen.
Voorjaar 2009 krijgt hij de diagnose slokdarmkanker. Op 27 november speelt hij voor het laatst piano tijdens de uitreiking van de Laurenspenning in Rotterdam. Vier dagen later overlijdt hij. Shaffy was een zanger en componist die op gevoel werkte. Hij schreef zijn muziek niet op en had weinig muzikale opleiding.
Tijdens zijn verblijf in het Dr. Sarphatihuis werd Shaffy veel in de buurt gezien. Leunend op zijn rollator, gevuld met plastic bekertjes wijn, bezocht hij de cafés in de buurt. Een stamgast herinnert zich hem nog goed. “We zaten een keer aan tafel te praten en plotseling liep hij naar de piano en begon voor mij te spelen. Dat maakte indruk. Hij was enorm broos, maar achter die piano was hij een en al kracht. Of hij toen nog besefte hoe getalenteerd hij was, weet ik niet. Hij zei altijd dat ie maar wat deed.”
Het is een publiek geheim dat Shaffy, in tegenstelling tot andere bewoners van het Dr. Sarphatihuis, wel mocht drinken in de zorginstelling. Soms zette dat kwaad bloed. Een buurtbewoner die al lang en vaak in het verpleeghuis komt, vermoedt dat er voor Shaffy een uitzondering gold omdat hij beroemd was. Dat hij ook na veertien jaar nog lang niet is vergeten in het Dr. Sarphatihuis bleek afgelopen dinsdag. “Toen hij op zijn verjaardag werd herdacht, zong iedereen zijn liedjes mee. Ook jongere mensen. Ouderen van over de 90 konden zich elk woord nog herinneren.”
Door de jaren heen werd de muurschildering van Shaffy aangetast door de tijd, het weer en graffiti. Besloten werd het kunstwerk te renoveren. Vraag was hoe, de kunstenaar is immers onbekend. Na een oproep meldde de maker zich anoniem. Met mallen kon hij bewijzen dat het werk van hem was. Via een tussenpersoon werd mailcontact gehouden. De gemeente reinigde de muur grondig en twee dagen voor Shaffy’s 90e verjaardag verscheen ‘s nachts zijn muurschildering opnieuw. Op de dag zelf werd het werk onthuld door burgemeester Halsema. De kunstenaar was daar ongetwijfeld bij aanwezig, hetzij anoniem. De nieuwe versie van de muurschildering is beschermd met een vernislaag die meer weerstand tegen weersomstandigheden moet bieden en die het makkelijker maakt om graffiti te verwijderen.
Muurschildering Ramses Shaffy in ere hersteld
