Amsterdam, stad van bruggen. De officiële tellingen lopen uiteen, maar de meest optimistische komt uit op meer dan vierduizend stuks, en dat is meer dan in enige andere stad. Vreemd genoeg heeft slechts een kwart van al die bruggen een officiële naam. De gemeente besloot enkele jaren geleden daar verandering in te brengen.
De aftrap kwam in 2015 met het initiatief ‘Bruggen slaan naar een Amsterdams verleden’ van VVD-raadslid Ruigrok. Zij pleitte ervoor om burgers te betrekken bij de ‘vernoeming van openbare ruimten en dan in het bijzonder van bruggen’. Dit leidde tot een openbare oproep aan inwoners van Amsterdam om met voorstellen voor brugnamen te komen. Het liefst passend bij de omringende straten, en in het geval van een persoonsvernoeming alleen mensen die echt iets hebben betekend voor de stad en die tenminste vijf jaar overleden zijn – leden van het koninklijk huis daargelaten. Hoe is het eigenlijk gesteld met dit initiatief?
Best aardig, zo leert navraag bij de gemeente. Sinds de oproep in 2016 zijn er maar liefst 1500 voorstellen voor brugnamen ingediend, met de grootste piek in het halfjaar na de oproep. Nagenoeg alle voorstellen zijn inmiddels getoetst door de commissie Naamgeving Openbare Ruimten, en tot zover zijn er zo’n honderd namen goedgekeurd. Vaak werd de naam met een simpele pennenstreek veranderd, maar soms ook met een heuse ceremonie.
Bij dit onderwerp kun je nauwelijks heen om Peter Korrel. Als beheerder van de website Bruggen van Amsterdamhoudt hij in de stad het meest nauwkeurige overzicht bij. Daarnaast heeft hij zelf ook 62 bruggen een naam weten te geven. “Het begon met de Korrelbrug in de Eerste Jan Steenstraat, waar ik vandaan kom. Het leek me zo leuk om een brug te hebben vernoemd naar mijn familie, als eerbetoon aan de verdwenen kleine middenstand. Toen dat eenmaal gelukt was, ben ik eigenlijk helemaal losgegaan, zeker na die oproep van de gemeente.”
Korrel heeft er een sport van gemaakt in de geschiedenis van een bepaalde buurt te duiken voor nieuwe ideeën, of gewoon heel goed aansluiting te zoeken met de buurt. Zo kent de jazzbuurt in West door zijn toedoen tegenwoordig de Pia Beckbrug, de Rita Reysbrug en de Bessie Smithbrug, en de filosofenwijk in West de Michel Foucaultbrug, de Hannah Arendtbrug en de Mary Wollstonecraftbrug.
Kennelijk kun je ook té beroemd zijn voor een brug: zo werden de Harry Mulischbrug en de Hans van Mierlobrug afgekeurd omdat deze kopstukken ‘te belangrijk’ zouden zijn om slechts een brug naar zich vernoemd te krijgen. Op IJburg zijn overigens nog talloze naamloze bruggen te vinden en de gemeente neemt nog steeds nieuwe voorstellen aan. Korrel heeft wel een idee: “Ik zou gaan voor een vrouwelijke cineast!”
Opvallende brugnamen in Oost
Hartmanbrug – Indische Buurt, Molukkenstraat
Vernoemd naar sigarenwinkelier André Hartman die in 1993 bij een roofoverval in zijn zaak (aan de voet van de brug) om het leven kwam. Tevens een eerbetoon aan zijn vrouw en alle winkeliers die onder gevaarlijke omstandigheden hun werk doen
Jaap Kruizingabrug–Watergraafsmeer, Galileïplantsoen
Geboren en getogen in de Watergraafsmeer, schreef in 1973 Amsterdam, stad der duizend bruggen
Klaartje de Zwarte-Walvischbrug – Oosterpark
Hield in de Tweede Wereldoorlog een dagboek bij en is symbool geworden voor de vele Joodse bewoners die uit de Oosterparkbuurt zijn weggevoerd
Kaap de Goede Hoopbrug – Watergraafsmeer, Schalk Burgerstraat
Stond lange tijd officieus bekend als de Zuid-Afrikabrug, maar burgers kozen in 2016 voor deze naam
Heinz Stuybrug, Horst Blankenburgbrug, Ruud Krolbrug, Barry Hulshoffbrug, Velibor Vasovičbrug, Arie Haanbrug, Johan Neeskensbrug, Gerrie Mührenbrug, Johnny Repbrug, Sjaak Swartbrug, Piet Keizerbrug, Johan Cruijffbrug en Wim Suurbierbrug – Watergraafsmeer, Park de Nieuwe Meer
Spelers uit het Ajax-elftal dat in ’71, ’72 en ’73 de Europacup won