De Zeehoeve, de Overdiemerpolder en de Baai van Ballast zijn natuurgebiedjes rondom de energiecentrale bij Diemen. Ze worden beheerd door FREE Nature, die ze laat begrazen door Schotse Hooglanders. Zolang NUON de grond niet gebruikt, mag de natuur hier haar gang gaan.
Arjen Boerman van FREE Nature klimt bij de Baai van Ballast over een gloednieuw houten hek. Sinds een maand lopen erachter vier Schotse Hooglanders. “Dit was een verruigd gebied toen we het in maart 2017 in beheer kregen van NUON”, vertelt Boerman als we over een pad verder lopen. “Je ziet het effect van de grote grazers direct: het landschap is open met hier en daar wat bramenstruweel en meidoorn.”
Een voordeel van Schotse Hooglanders ten opzichte van schapen is dat ze vooral gras eten en de kruidige bloemen laten staan. De vegetatie die ze eten moet zo groot zijn dat ze hun tong eromheen kunnen slaan; kleinere planten slaan ze over. Boerman gaat door zijn knieën en strijkt met zijn handen over een laag piepkleine blauwe bloemetjes. “Ik weet niet precies welk plantje dit is, maar dit blijft bijvoorbeeld staan.” De Overdiemerpolder en De Zeehoeve worden al meer dan tien jaar door Schotse Hooglanders begraasd. Er staan lisdodden, pinksterbloemen en overal boterbloemen.
FREE Nature beheert in heel Nederland verschillende ‘verloren’ stukjes natuurgebied bij steden. Boerman draagt ook zorg voor het Geuzenbos in West, waar dertien Schotse Hooglanders en twintig konikpaarden lopen. Elke week komt hij vanuit zijn woonplaats Ermelo naar Amsterdam om de dieren te observeren en om te zien hoe de natuur zich ontwikkelt. Vrijwilligers uit de buurt helpen hem hierbij. FREE Nature inventariseert jaarlijks uitgebreid welke dieren en planten er in de gebieden voorkomen.
Op het pad liggen overal koeienvlaaien. Boerman tilt – als een deksel – het bovenste gedeelte van een gedroogde hoop mest af. Er verschijnt een drassige brij vol met krioelende maden. “De voedingstoffen gaan via zo’n hoop weer terug het gebied in”, legt hij uit. “Als dat jaren zo doorgaat, worden de dieren echt een onderdeel van de kringloop. Hun meststoffen voeden de kruiden en grassen, wat het bodemleven stimuleert, waardoor kan het gras weer beter groeit. Zo wordt het ecosysteem steeds completer.”
Aan het eind van het pad staart een rossige, langharige koe met grote hoorns en een pluk haar voor haar ogen ons aan. Om haar heen staan drie andere Schotse Hooglanders. Binnen een paar maanden verwacht Boerman enkele kalveren.
Als de Schotse Hooglanders te veel vegetatie weg-eten worden er een paar exemplaren verplaatst naar andere plekken binnen Nederland. Lukt dat niet, dan worden ze geslacht. Volgens Boerman levert dit heerlijk mals vlees op, van dieren die nooit antibiotica hebben gekregen en die altijd vrij in de natuur hebben rondgelopen.
Benieuwd naar het ‘wildernisvlees’ van de Schotse Hooglanders? Bestel het via www.wildernisvlees.nl en haal het op bij De Boswinkel in het Amsterdamse Bos.