Een prachtige voorjaarswandeling door Oost: Van Watergraafsmeer tot de Diemer Vijfhoek

Oost is een grotendeels versteende wijk, maar wie goed kijkt, zal heel wat groene oases ontdekken. De Brug stippelde een prachtige wandeling uit. We slaan het Oosterpark, Frankendael en De Nieuwe Ooster over, verlaten de gebaande paden en struinen door onontdekte stukjes Oost.

Zie onder voor de routebeschrijving van deze wandeling (9 of 20 kilometer).

We beginnen de natuurroute op de hoek van de Archimedeslaan en de Ringvaart*(1), die de grens van stadsdeel Watergraafsmeer markeert. In 1921 werd Watergraafsmeer door Amsterdam geannexeerd en werd begonnen met de bebouwing tot tuindorp. Waar nu het Galileïplantsoen*(2) ligt, liep tot dan toe de Nieuweweg. Het Voltaplein*(3) is een mooi postzegelparkje midden in de woonwijk.

Na de Kruisweg loop je door de sportvelden van Watergraafsmeer: sportparken Middenmeer en Voorland*(4). Het park bestrijkt 40 hectare, waarvan 25 hectare sportvelden (voetbal, tennis, hockey, atletiek) en 10 hectare beplanting. Vrijwilligers van ‘Natuur, je beste buur’ onderhouden de randen van de sportvelden. Zij doen van alles om het gebied zo natuurrijk mogelijk te maken. Ze plaatsen takkenrillen waarin muizen, egels, vogels en insecten kunnen schuilen, ze hangen vogelhuisjes op en er is een groot insectenhotel geplaatst. In het voorjaar zal dit gebied veranderen in een ware bloemenzee. Vlinders als kleine vos, dagpauwoog en citroenvlinder, maar ook hommels en bijen, zullen hiervan profiteren. Geniet van de stilte die hier heerst en waan je even ver buiten de stad. Met de wuivende pijpenstrootjes, kwetterende vogels en ruigtes langs de kaden zou je bijna vergeten dat je in Amsterdam bent. Oké, er sjeest af en toe een trein langs en in het weekend kan het druk zijn met wedstrijden.

We betreden de groene zoom aan de rand van Diemen. Een strakke, simpele natuurstrook aan de Oosterringdijk*(5). In de sloot zwemmen bijzondere eenden, zoals de mooie zwart-witte kuifeend (kijk maar goed, deze eend heeft een grappige kuif). Even verderop bereik je De Omloop*(6), een prachtig natuurgebiedje waarin nog kenmerken te zien zijn van het oorspronkelijke veenweidegebied: dijklichamen, sloten en watergangen. De natuurspeelplaats bevat een bruggetje, voetpont en andere houten speeltoestellen. Vorig jaar zijn door Rijkswaterstaat vierduizend nieuwe bomen geplant als compensatie voor de kap bij het verbreden van de snelweg.

Voor de korte route (9 km) buig je nu af naar het Flevopark. Voor de lange route (20 km) neem je de Nesciobrug*(7) over het Amsterdam-Rijnkanaal. Met zijn 780 meter is dit één van de langste fiets- en voetgangersbruggen van Nederland. De brug werd in 2006 geopend en vernoemd naar schrijver Nescio, die in Amsterdam-Oost woonde en begin twintigste eeuw met zijn vrienden lange wandelingen over de Diemerzeedijk maakte. Daarover schreef hij in zijn werk. In de volksmond wordt de brug ook wel ‘palingbrug’ genoemd, vanwege de vorm. Het ontwerp werd vanwege zijn elegantie in 2006 bekroond met de Nationale Staalprijs.

Het Diemerpark*(8) is aangelegd op een van de meest vervuilde plekken van Nederland. Tot 1973 werd dit gebied gebruikt als vuilstort. Het vuil is nu veilig ingepakt in een waterdichte bovenlaag en het grondwater wordt permanent weggepompt. Bomen die hoger dan 5 meter groeien, worden uit veiligheidsoverwegingen verwijderd. Door de lage begroeiing en heuvelachtige vormen lijkt het Diemerpark op een duinlandschap. Dit stadspark werd in 2004 geopend. De bewoners van IJburg maken er volop gebruik van, maar ook dieren hebben er hun plek gevonden. Er leven vossen, ringslangen, hermelijnen en reeën. Met een beetje geluk zie je een blauwborst of een ijsvogel vliegen.

Deze natuurroute loopt langs de zuidkant van het park, langs het Noordzeekanaal, dat druk bevaren wordt door vrachtschepen. Aan je linkerhand ligt een langgerekt moerasgebied dat bedoeld is als rustig leefgebied voor dieren. Halverwege liggen speciale paddenpoelen waarin de zwaarbeschermde rugstreeppad haar eitjes afzet. Op mooie zomeravonden kun je de mannetjes luidkeels horen kwaken.

De Diemer Vijfhoek*(9) is misschien wel het ruigste stukje natuur dat Amsterdammers onder handbereik hebben. Stadsecoloog Remco Daalder noemt het niet voor niks ‘een pure wildernis’. Staatsbosbeheer voert hier minimaal beheer uit. Omgevallen bomen blijven gewoon liggen en soms kan het er flink drassig zijn. Door de ruigte heen is één wandelpad gemaaid. Vooral op doordeweekse dagen kom je hier bijna geen andere wandelaars tegen. Een rondje Diemer Vijfhoek duurt ongeveer 40 minuten.

Het meer Nieuwe Diep*(10) is in 1422 ontstaan na een doorbraak van de Zuiderzee door de Diemerzeedijk. Bij de aanleg van het toenmalige Merwedekanaal (voltooid in 1892, later onderdeel van het Amsterdam-Rijnkanaal) is het meer in tweeën gedeeld. In het Flevopark kun je wat drinken bij destilleerderij ’t Nieuwe Diep (open: di t/m zo 15.00 tot 20.00 uur).

Het Flevopark(*11) is ook zo’n groen juweel om de hoek. Jac. P. Thijsse zette zich begin twintigste eeuw in voor de aanleg ervan. In de Indische Buurt zouden 50.000 mensen komen wonen en die moesten dicht bij huis van de natuur kunnen genieten. In 1914 startte de gemeente met een onteigeningsplan voor het gebied. In 1931 werd het eerste gedeelte van het ‘Zuiderzeepark’ zoals het toen nog heette, geopend door wethouder De Miranda. Eind jaren dertig werd het park voltooid.

Routebeschrijving route 9 (korte route) of 20 kilometer (lange route):
Begin op de hoek van de Archimedesweg en de Ringvaart*(1). Koers richting zuidoosten en loop door de Archimedesweg tot het Galileïplantsoen*(2). Ga aan de overkant van het plantsoen de eerste straat links, de Ampèrestraat in. Nu kom je op het Voltaplein*(3). Aan de overkant van het plein ga je linksaf, de Voltastraat in. Neem de eerste rechtsaf (Archimedesplantsoen) en daarna de eerste linksaf, de brug over de Johannes van der Waalsstraat in. Je loopt achter het Wellantcollege langs, met aan je linkerhand Kinderboerderij De Werf. Je loopt bij Kruislaan een stukje naar rechts, steekt de straat over en loopt het Middenmeerpad*(4) in. Steek aan het eind hiervan na de bocht het bruggetje over. Loop rechtdoor tussen de sportvelden door, volg het roodgetinte asfalt tot je op de A10 stuit. Buig hier rechtsaf. Steek via de fietsbrug de snelweg over. Sla na de eerste sloot, nog vóór het volgende bruggetje, linksaf de Ooster Ringdijk*(5) in. Op het eind sla je rechtsaf. Loop een stuk langs de spoorlijn, steek bij de Ouddiemerlaan de spoorwegovergang over. Kijk voordat je onder de snelweg door gaat even links, hier heeft een lama zijn onderkomen. Je gaat aan het eind van de straat linksaf de Buytenweg in. Blijf dicht langs de geluidswering van de snelweg lopen. Je loopt door De Omloop*(6). Verlaat het park via de meest westelijke uitgang.
Voor de korte route (van 9 km), lees verder bij **.
Loop over de Nesciobrug*(7) en sla direct linksaf, loop onder de brug door en sla linksaf het pad langs het Amsterdam-Rijnkanaal het Diemerpark*(8) in. Blijf aan het eind van het park rechtdoor lopen. Direct na het viaduct beklim je het trappetje de dijk op en betreed je de Diemer Vijfhoek*(9). Loop de ronde over de Diemer Vijfhoek en vervolg daarna de terugweg door het Diemerpark en over de Nesciobrug.
**Loop over de dijk van het Westelijk Merwedekanaal en houd het Amsterdam-Rijnkanaal aan je rechterhand. Aan je linkerhand verschijnt het meer Nieuwe Diep*(10). Loop door het Flevopark*(11) naar de zuidwestelijke uitgang en steek de ringvaart over. Als je rechtdoor blijft lopen over de Flevoroute kom je weer bij het beginpunt uit.