Bij de discussie voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen stond bij het Netwerk Ouderen Adviesraden Amsterdam, waar ook de OAR Oost deel van uit maakt, vier belangrijke beleidsthema’s in de aandacht: Zorg en Welzijn, Huisvesting, Koopkracht en Mobiliteit. Het wensenpakket dat door de samenwerkende Ouderen Organisaties Amsterdam (OOA) naar de gemeenteraad is gestuurd heeft daarop aansluitende speerpunten, zoals meer geld voor zorg aan ouderen, geen bezuiniging op Hulp bij Huishouden, betaalbare ouderenwoningen en een toegankelijk openbaar vervoer.
Met verschillende wethouders staan binnenkort afspraken gepland om deze kwesties extra onder hun aandacht te brengen.
Tunny Jongejan, Dick Oosterbaan en Frank Stork van het Dagelijks Bestuur van de Ouderen Advies Raad Oost hebben inmiddels al een (kennismakings)gesprek gehad met Nevin Özütok. Begin juli hebben zij met Thijs Reuten hun eerste afspraak. Na het zomerreces komt er een vervolgafspraak met beide wethouders om (nog meer) aandacht te vragen voor onderstaande punten.
In deze bijdrage gaan we na in hoeverre de bestuurscommissie van Stadsdeel Oost tegemoet kan komen aan de wensen, die bij ouderen in ons stadsdeel leven. Het gaat ons daarbij niet zo zeer om de goede bedoelingen van de bestuurscommissie (die zijn er), maar meer om wat er met de fors ingeperkte middelen en bevoegdheden nu op stadsdeelniveau nog kan worden uitgevoerd. Onze informatie ontlenen wij aan datgene wat er in de ‘proeftuinen’ (de Indische Buurt en het Oostelijk Havengebied) gebeurt en aan een zeer recent rapport: ‘Versterking Sociaal Domein in de nieuwe bestuursperiode 2014 – 2018’ van Jette Bolle (programma manager Sociaal Domein).
ZORG en WELZIJN. (de speerpunten 1 en 2)
Speerpunt 1: Voor zorg aan ouderen meer geld beschikbaar stellen.
In de stadsdelen is dit niet mogelijk. De nieuwe verordening leidt tot een grote inkrimping van het reguliere budget. Dat wordt onvoldoende gecompenseerd door het schuiven met taken. De stadsdelen leveren weliswaar veel taken in , maar krijgen er ook extra taken bij. Het resultaat is, dat meer dan in het verleden de uitvoering van ingewikkelde jeugdzorg, van de (sociale)werkvoorziening en van delen van de ‘langdurige zorg’, op stadsdeelniveau komt te rusten. Hoewel de besluitvorming in ‘den Haag’ nog niet is afgerond, wordt er rekening gehouden met een forse bezuiniging, die tegelijk met de decentralisaties aan de orde is. Er zijn nu plannen om door de mantelzorg en het vrijwilligerswerk te stimuleren en te ondersteunen een deel van de bezuinigingen op te vangen. Buurt-initiatieven, die bij voorbeeld leiden tot ‘zelfbeheer’ in een voormalig buurthuis of bij groenvoorzieningen worden met instemming begroet.
Opvallend is, dat in ‘Versterking van het sociaal domein’ relatief weinig aandacht is voor de dreigende vereenzaming en verarming die bij ouderen door het wegvallen van belangrijke WMO-voorzieningen kunnen gaan optreden. Dat ruim 80% van de WMO-klanten 65 jaar of ouder is , wordt wel geconstateerd, maar leidt niet tot een beleid dat gericht is op een hoger budget voor zorg aan ouderen. Dat is opmerkelijk omdat in de media en in gedegen onderzoek in het laatste jaar bij voortduring is aangetoond, dat ouderen in veel gevallen geen passende zorg kunnen krijgen. Ons oordeel is hard, maar kan uiteraard op stadsdeelniveau later worden bijgesteld als ons stadsdeel wel voor ouderen, die dat nodig hebben, meer geld gaat uittrekken. Desgevraagd zal de OAR-Oost met voorstellen komen.
Speerpunt 2: Op Hulp bij het Huishouden niet beknibbelen.
In Amsterdam hebben ongeveer 10.000 zelfstandig wonenden een uur of ook wel langer per week hulp bij het schoonmaken. Deze werknemer (ster) van een zorgaanbieder kijkt ook of er problemen zijn. Zo ja, dan wordt daar op gereageerd. Van die 10.000 WMO-klanten is 80% 65 plusser. Het gaat om een vitale functie die relatief weinig geld kost. Het plan van wethouder Eric van der Burg is, om, uitzonderingen daargelaten deze hulpvoorziening te schrappen. Dat is opmerkelijk, want financieel gezien kan de HbH ook als men in ‘den Haag’ vasthoudt aan de voorgenomen bezuiniging van 40% gehandhaafd blijven. De berekening besparen wij u, maar wij voorspellen een fors debat hierover in de gemeenteraad. Voor de bestuurscommissie in ons stadsdeel is het van belang, dat er plannen zijn om per buurt (en dus niet meer via de grote, dure zorgaanbieders zoals Cordaan en Amstelring) de HbH op te zetten, waarbij uiteraard de HbH -medewerkers gewoon een cao-loon hebben en de HbH-klanten keuzevrijheid hebben. Kortom, op stadsdeelniveau kan dit speerpunt, zodra er in ‘den Haag’ over de financiering een definitief besluit is gevallen, prima worden uitgevoerd. Er kan bij voorbeeld geholpen worden bij het opzetten van kantoorfaciliteiten voor de buurt HbH.
Koopkracht (de speerpunten 3 en 4)
Speerpunt 3: Er moet meer geld worden vrijgemaakt voor armoedebestrijding. Het aantal ouderen dat in Amsterdam in armoede leeft (een inkomen heeft van minder dan 110% van het wettelijk minimum) neemt jaarlijks toe en dat geldt ook voor het aantal ouderen met problematische schulden. Van de ouderen in Amsterdam leeft nu 25% onder de armoedegrens. Wij constateren, dat in Amsterdam het armoedebeleid vooral gericht is op ‘het begeleiden naar werk’. De situatie van ouderen wordt mede daardoor onderbelicht. Daar komt bij, dat de AOW onvoldoende mee stijgt met de prijzen die ouderen met een laag inkomen te betalen hebben (huur, bijkomende medische kosten, maaltijdvoorzieningen etc.) Kortom, wie geen familie heeft die helpt, komt te kort. Wie bovendien de pech heeft om op medische gronden te moeten verhuizen en dan zo’n 700 euro huur per maand moet betalen gaat het niet redden. Het budget van ons stadsdeel kan aan deze situatie niet veel verlichting geven, maar er zijn op buurtniveau wel enige voor de koopkracht van ouderen interessante initiatieven. Een buurttuin met gratis groente, met elkaar eten voor weinig geld, een helpdesk als de computer kuren heeft etc. Ook zou op tijden dat de gesubsidieerde openbare bibliotheek of een andere voorziening dicht is, er een helpdesk kunnen komen voor die ouderen, die niet met een computer kunnen werken, en daardoor aanbiedingen en andere nuttige communicatie mislopen.
Speerpint 4: De koopkracht van Amsterdamse minima dient onderzocht te worden.
Er is veel onkunde op dit terrein. Veel statistieken geven gemiddelden, en dan trekken de rijke ouderen het geheel sterk om hoog. In werkelijkheid zijn er in Amsterdam en andere grote steden veel ouderen met een zeer lage koopkracht. Het zou erg nuttig zijn, als de bestuurscommissie samen met de OAR een onderzoek zou willen starten naar de koopkracht van de diverse oudere minima in buurten en wijken van Amsterdam Oost. Daaruit zou inzicht kunnen ontstaan en zou een meer op de realiteit gebaseerd beleid kunnen worden opgezet.
Huisvesting (speerpunt 5, 6 en 7)
Speerpunt 5: het tekort opheffen aan passende woningen voor ouderen.
Bij lezing van de stukken valt op dat er wel aandacht is voor het tekort aan passende woonruimte voor ouderen en voor gehandicapten met een rolstoel, maar dat er geen beleid wordt uitgestippeld om daar verandering in te brengen. Opvallend is, dat de toekomstige vraag naar dergelijke woningen als jaartal 2030 heeft, terwijl het grootste te tekort wordt voorspeld in of rond de 2020. Opvallend is ook, dat de plannen, die bij de behandeling van ‘Bouwen in de Stad III ‘ onlangs door de gemeenteraad met instemming werden begroet niet zijn opgenomen. Die plannen zijn o.i. van belang, omdat het een uitweg betrof voor hen, die op medische gronden moeten verhuizen, maar bij een huur van 700 euro per maand terugschrikken. Dat het stadsdeel Oost een uitzondering is, had in de stukken wel vermeld mogen worden. In Oost stellen wij trots vast , wordt er voor ouderen en gehandicapten wel gebouwd. Het betreft bovendien grotendeels woningen met een huur nog net beneden de 700 euro grens. Daarmee is niet gezegd, dat er in ons stadsdeel het tekort aan betaalbare woningen voor ouderen vermindert. Wij blijven dus pleiten voor maatregelen. Zo dient er meer aandacht te zijn voor ‘Bouwen aan de Stad III’. Daarin zouden maatregelen om voor ouderen en gehandicapten geschikte vrijkomende woningen voor hen te reserveren kunnen komen te staan. Verhuurders zouden dan pas toestemming krijgen voor sloop, verkoop of samenvoeging nadat duidelijk is, dat er geen buurtbewoner met een medische indicatie op een dergelijke woning zit te wachten.
Speerpunten 6 en 7 : betaalbare woningen voor ouderen kunnen betaalbaar worden gemaakt o.m. door en een hogere huurtoeslag uit het Woonfonds.
Wij pleiten voor acties. Te vaak wordt er van uitgegaan, dat ouderen wel goed wonen. Dat mag wellicht voor de helft van de Amsterdamse ouderen waar zijn, maar er zijn talloze ouderen (met een bescheiden inkomen) die ‘moeten verhuizen’ en niet in de eigen buurt terecht kunnen. Dat bij verhuizing naar een buurt waar men ‘niemand’ kent ouderen een groot risico lopen op eenzaamheid is, mogen wij aannemen, bekend. Wij pleiten dus voor een beleid, waarbij ‘zorg en welzijn’ veel aandacht krijgen en dat daarbij het knelpunt ‘huisvesting’ volwaardig mee wordt genomen. Ouderen en gehandicapten moeten niet gedwongen worden om te kiezen voor ‘eenzaamheid’ omdat een passende woning (in de buurt) ontbreekt. Wij pleiten voor diverse maatregelen waaronder ook voor een bouwprogramma met geschikte woningen. Wat in Amsterdam Oost kan, kan wellicht ook elders ‘binnen de ring’.
Mobiliteit
Speerpunt 8 : Zorg voor goed openbaar vervoer en steun initiatieven in stadsdelen waar dit ontbreekt.
Net als bij ‘huisvesting’ ontbreekt het inzicht dat ‘mobiliteit’ voor ouderen en gehandicapten belangrijk is. Wie klaagt wordt verwezen naar het Aanvullend Openbaar Vervoer, maar dat is vaak tijdrovend. Voor oudere minima is er nu gelukkig een regeling met gratis vervoer bij het GVB in de daluren, maar daar staat tegenover, dat het openbaar vervoer in Amsterdam steeds minder fijnmazig wordt . In twee stadsdelen, maar (nog) niet in Oost, zijn nu experimenten opgezet om de fijnmazigheid te handhaven. Er wordt daar gereden met kleine wagens die elektrisch worden aangedreven. Ook voor Amsterdam Oost pleiten wij voor dit soort initiatieven.
De Ouderen Advies Raad Oost zet zich in op vele terreinen voor ouderen. Wij zijn op zoek naar actieve 50-plussers uit alle delen van Oost, die zich bij ons willen aansluiten.
Heeft u interesse of wilt u meer weten over onze activiteiten en de bijeenkomsten die wij bezoeken kunt u contact opnemen met Frank Stork via 020–665 1063 of cicogna@planet.nl
Lees ook:
Eenzaamheid is een grote zorg
Meer van de OAR.