De eerste Ghanese migranten kwamen in de jaren ‘60 naar Amsterdam. De grootste golf arriveerde twintig jaar later vanwege economische en politieke onrust in Ghana. Daarop volgden gezinsherenigers, gemeenschapsbouwers, ondernemers en transnationale bruggenbouwers. Maar voor de Ghanese Veronica van de Kamp zou een vakantie onverwacht leiden tot een nieuwe wending in haar leven – en uiteindelijk dat van andere Ghanezen in Amsterdam.
Op een feestje ontmoette Veronica haar toekomstige echtgenoot, een Nederlandse man. Al snel raakte ze zwanger. Hun zoon, bij wie na 3 jaar epilepsie werd vastgesteld, had door de benodigde medicatie speciale zorg nodig. Dit betekende een drastische aanpassing. “Ik had een goed leven in Ghana. Ik was een bekende actrice en had een secretariële opleiding. Maar door de taalbarrière kon ik in Nederland niet werken als secretaresse, en de zorg voor mijn zoon slokte veel van mijn energie op.” Haar passie voor acteren moest ze eveneens loslaten.
GAM TV
Na twee jaar in de rol van huisvrouw en moeder, mistte Veronica een deel van zichzelf. “Ik was niet compleet.” Totdat ze lokale televisiezender Salto 2 ontdekte waar creatievelingen zelf programma’s kunnen maken. Dit gaf haar de kans om GAM TV op te richten, een kanaal voor de Ghanese gemeenschap. “De eerste uitzending was een enorme mijlpaal. Het programma viel goed in de smaak, en ik realiseerde me dat ik dit medium kon gebruiken om informatie te bieden die de gemeenschap hard nodig had.”
Nederlandse instanties communiceren veel via websites, maar voor veel migranten is die informatie ontoegankelijk vanwege taalproblemen of culturele verschillen. GAM TV vult dit gat door thema’s als gezondheidszorg, opvoeding en regelgeving te bespreken via soap series. Door haar ervaringen met het opvoeden van een kind met een beperking kan ze bovendien andere mantelzorgers informatie bieden door middel van GAM TV. Het GAM-team schrijft de scripts, produceert en acteert in de afleveringen. “Mensen herkennen zichzelf in de verhalen die we brengen. Wij zijn de gemeenschap, dus we begrijpen de uitdagingen.”
De gezondheidszorg
Veronica merkte op dat veel Ghanezen moeite hebben met het Nederlandse zorgsysteem. “In Ghana neem je de tijd om een gezondheidsprobleem te bespreken, maar hier krijg je vaak maar tien minuten bij de huisarts.” Een zwangere vrouw werd door een arts naar huis gestuurd om zonder mentale zorg te wachten op de geboorte van haar overleden baby, wat tot verontwaardiging in de gemeenschap leidde. Veronica’s zoon werd na een operatie snel naar huis gestuurd omdat het ziekenhuis het bed nodig had voor een andere patiënt. Het vertrouwen in de zorg wordt hierdoor aangetast. Sommigen wachten dan ook tot ze in Ghana zijn om naar een arts te gaan omdat de Ghanese artsen meer ruimte geven aan hun patiënten. “Met GAM TV proberen we mensen te leren hoe ze het beste kunnen communiceren met Nederlandse zorgprofessionals. Deze twee werelden moeten meer samenkomen.”
Haar rol als gezondheidsambassadeur voor HELIUS, een gezondheidsonderzoek van het AMC en de GGD, versterkt haar missie. Haar gezicht op brochures zorgt ervoor dat meer Ghanezen deelnamen aan het onderzoek. Ook tijdens de coronapandemie zette Veronica zich in om informatie te verspreiden over obesitas, infectieziekten en mentale gezondheid.
Opvoeden tussen twee culturen
Een ander belangrijk thema op GAM TV is het opvoeden van kinderen in twee culturen. “In Ghana volg je wat je ouders zeggen zonder discussie. Als je in Nederland te streng bent, kan de Kinderbescherming worden ingeschakeld.”Deze culturele botsingen vragen om balans. “Onze ouderlijke rechten worden hiermee op een bepaalde manier afgepakt. Maar als je geen middenweg vindt, raak je als ouder je rust kwijt.”
Ghanese ouders zien hun kinderen vaak als toekomstige dokter of advocaat, terwijl het kind de droom heeft om muzikant of sporter te worden. “Thuis in Ghana zien we dat niet als een beroep, wat een strijd creëert tussen ouders en kinderen.” Tijdens het jaarlijkse Kente Festival, georganiseerd door Veronica’s Stichting GAM, krijgen jongeren de kans om hun talenten te laten zien. “Veel ouders weten niet wat hun kinderen echt willen. Dit podium helpt om die dromen zichtbaar te maken.”
Het Kente Festival is ook een viering van Ghanese cultuur en tradities. “We tonen onze muziek, dans en gebruiken aan de wereld. Ook eren we de koninklijke afkomst van Ghanezen in Amsterdam. Het is geweldig om hen in hun traditionele pracht te zien.” In 2025 zal het Kente Festival op Kwakoe Festival zijn.
De onmisbare rol van de kerk
In Amsterdam vindt Veronica steun in de Ghanese gemeenschap. De kerk speelt daarin een grote rol. Zo’n 90 procent is religieus, met denominaties zoals de Presbyteriaanse, rooms-katholieke, methodistische en de Pinkstergemeenschap. Verschillende kerken hebben vaak een plek in hetzelfde gebouw.
Bij aankomst in Nederland is de eerste persoon die je ontmoet vaak bepalend voor je start en integratie, maar daarna kun je je eigen pad vinden, zo ook bij welke kerk je aansluit. “De kerk biedt comfort, geloof en gebeden. In dit stressvolle land hebben we iets positiefs nodig. Bij de pastoor kun je je hart luchten. Het is iemand die je vertelt dat het goed komt. Dat hebben we allemaal nodig.” Naast de kerk spelen zelforganisaties een grote rol. “We helpen elkaar met alles, van werk tot opvoeding en gezondheid. Dat gemeenschapsgevoel maakt ons sterk.”
Een positieve kijk
Ondanks de uitdagingen heeft Veronica een positieve instelling. “Acteren is mijn passie, en ik ben dankbaar dat ik dat hier kan doen. Het geeft me energie en voldoening. Ik gebruik die energie om er voor mijn zoon en mijn gemeenschap te zijn. Het leven met een kind met een beperking is niet makkelijk, maar ik haal kracht uit wat ik doe en geef dat terug.”
Tekst: Raksha Hoost / Beeld: Natasa Cvjetkovic
Veronica van de Kamp, Ghanese roots in Amsterdam
