Het lijkt erop dat niemand op de biomassacentrale in Diemen zit te wachten. Vanuit alle hoeken klinkt protest. Landelijke kranten en tv-programma’s besteden aandacht aan de groeiende weerzin tegen biomassa. Lokale politieke partijen stellen tegen biomassa te zijn, maar energiemaatschappij Vattenfall heeft ondertussen alle vergunningen rond voor de transformatie van de oude gascentrale naar een biomassacentrale.
We hebben onszelf ten doel gesteld van het gas af te gaan, en biomassa lijkt een klimaatneutrale manier om energie op te wekken. Je kapt bomen, je verbrandt ze, er komt CO2 vrij en die laat je weer opnemen door pas aangeplante bomen. Tot zover de (vereenvoudigde) theorie. In de praktijk zitten er wat haken en ogen aan dit plan.
Fenna Swart van Comité Schone Lucht legt uit: “Door de grote vraag naar biomassa van deze centrale moeten goede bossen in landen als de VS, Canada en de Baltische staten worden gekapt, met een enorme kaalslag en verarming van de biodiversiteit als gevolg. Hiermee zorg je dus voor misstanden in die gebieden. Daarnaast komen er bij het gebruik van biomassa veel meer CO2, fijnstof en zorgwekkende stoffen als kwik en furanen vrij dan bij het gebruik van gas. De centrale ligt naast IJburg, de meest kinderrijke buurt van Nederland.”
Swart stapte vorig jaar uit de fractie van GroenLinks in de stadsdeelcommissie Oost omdat ze meende dat haar partij te veel meeging in de biomassa. GroenLinks in Oost zegt zelf stellig tegen de komst van een biomassacentrale te zijn. Frans van Vliet van de VVD in Oost denkt – net als Swart – dat partijen soms anders handelen dan wat ze publiekelijk zeggen. “Iedereen zegt tegen de centrale te zijn, maar vervolgens worden vergunningen toch uitgegeven. In Diemen was de gehele raad tegen de biomassacentrale, maar is er uit angst voor schadeclaims toch ingestemd met de verklaring van geen bezwaar.”
Het probleem zit hem volgens Van Vliet in het feit dat de gemeente Amsterdam zichzelf te hoge doelen heeft gesteld. “Waarom in 2040 al van het gas af? Biomassa is een slecht alternatief, maar wel het enige. Andere duurzame soorten van warmte-energie hebben meer tijd nodig om ontwikkeld te worden. Amsterdam moet gewoon tot 2050 gas blijven gebruiken. Dat is op korte termijn schoner en goedkoper en rond 2050 zijn andere vormen van energie als datacenter-restwarmte en waterstofgas waarschijnlijk wel beschikbaar. Als Amsterdam geen warmtenet aanlegt, is een biomassacentrale niet nodig.”
Volgens Swart is de subsidie die minister Wiebes (VVD) verstrekt aan duurzame energie een groot deel van het probleem. “Van de 14 miljard subsidie gaat 85 procent naar biomassa. Het is voor Vattenfall een verdienmodel. Als je de subsidie op biomassa opheft, dan gaat geen energiebedrijf hier nog mee aan de slag. Al die miljarden kunnen dan worden geïnvesteerd in de isolatie van huizen en de technologische ontwikkeling van andere vormen van duurzame energie, die in 2030 beschikbaar en betaalbaar zijn. Tot die tijd is gas de beste optie.”
Landelijk lijkt zich ook een kentering af te tekenen. Marjan Minnesma van Urgenda stelde dat momenteel het gebruik van aardgas beter is dan subsidie voor biomassacentrales. In de Tweede kamer werd vorige week een debat gehouden over biomassa en coalitiepartijen D66 en ChristenUnie hebben gezegd geen nieuwe subsidies meer te willen geven. Ondertussen krabbelen de twee partijen echter alweer een beetje terug van deze stelling. Vooralsnog komt de biomassacentrale in Diemen er toch, omdat de subsidies aan Vattenfall reeds zijn toegezegd.
Daarmee is voor Comité Schone Lucht de kous nog niet af. “We zijn in beroep gegaan tegen de verleende omgevingsvergunning en natuurvergunning,” vertelt Swart. “Zo nodig gaan we door tot in de Raad van State. We hebben goede hoop in het gelijk gesteld te worden, omdat we menen dat Vattenfall goochelt met de cijfers. Het is in ieder geval gelukt het probleem op de politieke agenda te krijgen.”
