Ten zuiden van de Omval bouwt Amsterdam naar eigen zeggen ‘een gemengde nieuwe wijk’ aan de Amstel. Een aantal voormalige bedrijfsterreinen wordt getransformeerd tot een nieuwe woon-werkwijk. De eerste indruk lijkt positief, maar bij nadere inspectie is er veel op af te dingen.
In de zomer is de meanderende groene oever van park Somerlust een idylle. Het onder architectuur gebouwde botenhuis van de roeiclub is een geliefde gelegenheid voor een feestelijk hapje en drankje. In de voormalige directeurswoning kun je op chic huisgemaakt gebak en lokale specialiteiten consumeren. Ja, je kunt het oeverpark de Rivierenbuurt-Zuid noemen. Veel huizen in de nieuwe wijk liggen dichter bij Zuid dan bij Oost. De wijk is dan ook ongekend geliefd bij huizenkopers, de vierkante meterprijzen evenaren die van de Vondelparkbuurt en de grachtengordel.
Voorbeeldwijk?
Wie niet verder kijkt dan Park Somerlust denkt: doe voortaan elke nieuwbouwwijk als deze. Maar voor we Amstelkwartier tot voorbeeldwijk bestempelen, toch eerst een kritische blik. Als ik schrijf Amstelkwartier stuit ik meteen op een punt. Anders dan bijvoorbeeld de Rivierenbuurt of Watergraafsmeer is ze geen eenheid. De wijk wordt omringd en doorsneden door zware infrastructurele barrières. Hoge taluds delen het geheel op in losse stukken die voor elkaar verstopt liggen. Aan de westkant is er de snelweg A2 met z’n op- en afritten. Aan de zuidoostkant is er de ring A10 die aldaar maar liefst één knooppunt en twee op- en afritten accommodeert. Het middenrif van de wijk wordt gevormd door de drukke Spaklerweg met de opgetilde spoor- en metrobaan, een barrière van meer dan honderd meter breed. Die hoge en griezelgroene dijklichamen maken een knusse wijk onmogelijk. Logisch dat de buurt qua naamgeving versnipperd is. Want behalve Amstelkwartier heet de wijk soms Omval, dan weer Overamstel, Bajesbuurt en Weespertrekvaart.
Stedenbouwkundige misser
De ontwerpers van de wijk hebben geen moeite gedaan dit gebrek aan samenhang op te lossen. De architectuur is blits maar streng, wat de hardheid van de buurt versterkt. Als ergens de kans lag om een grens te verzachten was het aan de Weespertrekvaart. Dit water van meer dan een kilometer lang smeekt om een lieflijke wandelboulevard met kioskjes, bankjes en mogelijkheid tot ontmoeting. Maar nee, op de tot nu toe opgeleverde vijfhonderd meter kwamen twee smalle rechte asfaltstroken voor fietsers – geen voetpad. Er staan introverte, miljoenen kostende villa’s tegenaan geplakt die hun muren opwerpen tegen de boze buitenwereld. Een stedenbouwkundige misser van jewelste.
Sociale samenstelling
De grote gotspe van deze nieuwe wijk is echter de tot nu toe gerealiseerde samenstelling. De wijk is opgezet in de periode dat veertig procent van de nieuwbouw sociale huur moet zijn. Nu er zo’n 11 duizend mensen wonen kunnen we de eerste balans opmaken: ongeveer vier procent is sociale huur, 96 procent is koop of vrije huur*. Zulke dure huizen gaan uiteraard niet als warme broodjes over de toonbank. Daarom krijgt Weespertrekvaart-Oost binnenkort van het Ministerie 3,2 miljoen extra subsidie om de zaak vlot te trekken. In deze nieuwbouwwijk worden alle nieuwbouwregels aan de laars gelapt, er wordt doelbewust een rijke enclave uit de grond gestampt. Vrijwel alle inwoners zijn hoogopgeleid. Gelukkig toch nog een factor die eenheid schept.
*bron: allecijfers.nl, Omval/Overamstel
