Internetpionier en ingenieur Rogier Schravendeel (59) woont en werkt sinds 1996 in Amsterdam-Oost. Hij begon de populaire site Indischebuurt.nl en publiceerde meerdere historische boeken over de Joodse gemeenschap in Oost.
Voordat Rogier op het Java-eiland woonde, wilde hij eigenlijk weg uit de stad. “We kwamen uit een drukke straat in Oud-West, waar het mij zeker toen ik in 1994 ziek werd veel te hectisch was. Het Java-eiland was destijds nog pioniersgebied en gaf mij alle rust die ik nodig had.”
Na zijn verhuizing onderzoekt Rogier nieuwe media. Hij beseft dat internet de toekomst heeft, schrijft de Nederlandse Uitgeversbond aan en is nog stomverbaasd over hoe snel hij een reactie kreeg. “Binnen een etmaal belden ze mij op. Ze hielden dezelfde week een congres waar alle grote spelers op de Nederlandse uitgeversmarkt aanwezig waren en vroegen mij daar te spreken omdat iemand anders was verhinderd. Het was een vuurdoop, ik verkocht de onderzoeksresultaten van een rapport dat nog geschreven moest worden.”
Zijn volgende project is het oprichten van een Nederlandse internet-encyclopedie. “Nu is dit onvoorstelbaar, maar een paar anderen en ik koppelden zelf de sites aan elkaar. We wisten dat het potentie had en zochten de jackpot. Die bleek voor een ander te zijn. Ik ben altijd een bedenker geweest, nooit een zakenman. Geen idee hoe ik veel geld moet verdienen, het interesseert mij ook niet. Door mijn encyclopedie te verkopen, voorkwam ik een faillissement.”
Uit ideologische overwegingen begint Rogier Buurtonline.nl, om een beschermde online omgeving te creëren en eenzaamheid (door te veel internetgebruik) tegen te gaan. “Internet is mooi en gevaarlijk tegelijk. Het geeft eindeloos veel mogelijkheden. Het kan ook alle denkbare informatie over een persoon verzamelen en elke stap die je zet controleren. Ik wilde een platform bieden waar ruimte is voor onafhankelijke berichtgeving. Daarnaast konden buurtbewoners via de site contact met elkaar maken. Mogelijk leidde dat tot echte ontmoetingen.”
Een tijd lang is Rogier eigenaar van alle domeinnamen in Oost. Hij houdt alleen Indischebuurt.nl in bezit en maakt daar een nieuwssite van. “De moord op Theo van Gogh eind 2004 was een breekpunt. Standpunten verhardden, mensen stonden verder van elkaar af en de Indische Buurt was het putje van de stad. We wilden een platform met artikelen over heikele onderwerpen en waar pittige discussies gevoerd werden. Mensen konden met brieven en e-mails reageren op de publicaties. Waarschijnlijk omdat iedereen onder zijn eigen naam reageerde, bleven bedreigingen lange tijd uit. Uiteindelijk werd de sfeer toch grimmiger.”
Rogier draagt de redactie over aan anderen en keert terug als het nieuwe team uit elkaar valt. Met een van de overgebleven redactieleden verandert hij Indischebuurt.nl in een historische site. De transformatie is succesvol en resulteert in een boekje met wandeltochten door acht eeuwen Indische Buurt, dat hij samen met Huibert Teekens schrijft. Uit research blijkt dat vroeger op de Molukkenstraat een synagoge was, die nu wordt herdacht met een plaquette. “Veel mensen weten niet dat voor de holocaust tussen de 20.000 en 30.000 Joden in Oost woonden, veel meer dan in de voormalige Jodenbuurt. Vanuit de Indische Buurt zijn 558 mensen afgevoerd en vermoord in concentratiekampen.”
In 2017 houdt Rogier een crowdfundactie om voor al deze slachtoffers een Stolpersteine te plaatsen, een bekende schrijft erover in Het Parool. “Later moest ik het aantal reduceren omdat het voor Gunter Demnig, de maker van de stenen, een te grote opdracht was om in een keer te doen. Het zijn er toen twintig geworden. Vorig jaar is de laatste gelegd.”
Omdat in de Indische Buurt weinig bekend is over het Joodse verleden, stelt Rogier een boek samen om vergeten mensen een gezicht in de geschiedenis te geven. De reacties daarop zetten hem aan ook Joodse herdenkingsdocumenten over de Blasiustraat, Camperstraat, Ruyschstraat, Swammerdamstraat, Tilanusstraat, Tugelaweg, Weesperzijde en straten in Betondorp en de Transvaalbuurt samen te stellen. Ook verscheen een boek over Samuel Verdoner, de laatste gazzan van Oost. In september brengt hij een nieuw herdenkingsdocument uit over de Joodse Dapperbuurt. “Het is een van de interessantste en oudste wijken van Oost, waar vooral op de Wagenaar- en Commelinstraat zo’n 400 Joden woonden. Diamantslijper Ricardo op de Wagenaarstraat had ongeveer 600 arbeidsplaatsen voor Joden. Op de Commelinstraat waren twee synagogen.”
Na de Eerste Wereldoorlog en tijdens de crisisjaren neemt de handel in diamanten flink af. Sommige Joden vertrekken naar de Transvaalbuurt, in die tijd een nieuw opgeleverde wijk met grote woningen. Tijdens de holocaust worden in de Dapperbuurt bijna alle 400 Joden afgevoerd en vermoord.
Momenteel werkt Rogier aan een boek over de Weesperzijdestrook. “Zolang ik dat kan blijf ik eraan werken om over alle straten in Oost Joodse herdenkingsdocumenten te maken. “Ik hoop dat de boeken aanzetten tot denken. We zijn allemaal broeders en zusters en moeten op elkaar letten. De mensheid leert weinig van de geschiedenis. Een holocaust kan ook hier zo weer gebeuren. Heden ik, morgen jij.”
Rogier Schravendeel, pionier en oprichter indischebuurt.nl: ‘Internet is mooi en gevaarlijk tegelijk’
