In mijn functie als architectuurcriticus van de Brug heb ik eerder geschreven over de uitzonderlijk geslaagde stadsuitbreiding in het Oostelijk Havengebied. Ik durf te beweren dat het de eerste ge-slaagde stadsuitbreiding is sinds de tijd van Berlage.
Men is geneigd zo’n fijne buurt for granted te nemen, maar dat is onterecht. Gelukkig is een nieuwe generatie stedenbouwkundigen aan zet gekomen. Tot die tijd werd er bij een stadsuitbreiding automatisch gedacht aan een verzameling flatgebouwen met veel gras eromheen. In Delft werd stedenbouwkundigen geleerd dat ‘strokenbouw’ de enige rechtvaardige wijze van bouwen was. Identieke doorzonwoningen op een rij en vervolgens gestapeld tot een letterbak. Zo is Nieuw-West ontstaan, zo is de Bijlmer ontstaan. Er waren hardnekkige pleitbezorgers van de Bijlmer. Zoals een bekende architect (ik noem geen namen) die uit schuldgevoel dertig jaar in zijn creatie aan de Arena Boulevard heeft gewoond. Hij woont nu weer in de Jordaan.
De verschillen tussen de opzet van Borneo-Sporenburg en de Bijlmer zijn evident: grotere dichtheid van bebouwing, voordeuren aan de straat in plaats van aan een galerij, laagbouw, individualisme, mix van functies wonen en werken. Auto’s, fietsers en voetgangers gaan over dezelfde straat, zijn niet van elkaar gescheiden zoals in de Bijlmer. Het alom aanwezige water, de voelbaarheid van oude havenstructuren en de goed ontworpen openbare ruimte maken het compleet.
De meest in het oog springende onderdelen van de openbare ruimte zijn de twee bruggen tussen Borneo en Sporenburg. Sierlijke, als slangen over het water kronkelende bruggen, uitgevoerd in knalrood staal. De bebouwing is dankzij een streng ‘welstandskader’ voor het grootste deel uitgevoerd in donkere baksteen, met accenten in hout en staal. Robuust en mooi verouderend.
Adriaan Geuze, landschapsarchitect, stedenbouwkundige en oprichter van bureau West 8, is de drijvende kracht geweest achter het ontwerp van Borneo-Sporenburg en heeft destijds persoonlijk toezicht gehouden op het naleven van het welstandskader. De sierlijke rode bruggen zijn ook van de hand van West 8. Zo’n brug verwacht je in eerder in Barcelona dan in Amsterdam. Maar juist het contrast tussen de kleurige bruggen en de strakke bebouwing in aardse kleuren was nodig om de ernst van het stadsontwerp te relativeren. Het ontwerp van de bruggen in combinatie met het stadsontwerp is zeker een 9 waard.
Van Erven Dorens geeft een cijfer
Welke gebouwen geven kleur aan Oost? Architect en schrijver Jan van Erven Dorens beziet de stad met de blik van een kenner en velt zijn oordeel. Kijk maar.
Lees hier meer.