Inwoners van Oost zijn meevoelende sociale types die veel over hebben voor hun medemens. Dat is een theorie. De andere is dat het doorsnee Amsterdammers zijn bij wie, zonder dat ze het door hebben, “het systeem” sociale gevoelens opwekt. Deze tweede theorie lijkt nu het meest waarschijnlijk – zonder de afbreuk te willen doen aan de medemenselijkheid van de Oosterlingen.
De bewoners van Oud-Oost en IJburg en Zeeburgereiland hadden begin maart het voorrecht om als eerste van alle vier gebieden in Oost te mogen nadenken en stemmen over een budget van €200.000 per gebied. (Oud-Oost omvat de Weesperzijde, Oosterparkbuurt, Transvaalbuurt, Oostpoort en Dapperbuurt.)
Per gebied hebben enkele tientallen bewoners eerst op hoofdlijnen vastgesteld waar het geld naartoe zou moeten gaan. Daar kwam een mix van sociale (ouderen, jongeren, ontmoeten) en “fysieke” (groen, duurzaamheid, kunst) thema’s uit. In Oud-Oost hebben daarna de beschikbare twee ton over de thema’s verdeeld met als resultaat dat ongeveer de helft van het geld in dat gebied naar sociale thema’s gaat en de andere helft naar “fysieke”. In IJburg en Zeeburgereiland hebben ze deze stap niet kunnen zetten omdat de bijeenkomst van 12 maart vanwege het coronavirus werd verdaagd.
Dat de helft van het budget naar sociale projecten gaat is bijzonder, althans als deze uitkomst wordt vergeleken met soortgelijke initiatieven in andere delen van de stad. Zo mogen in stadsdeel West en stadsdeel Centrum bewoners al enkele jaren een paar ton verdelen en de uitkomst is steevast dat zo’n 95% van het geld naar allerlei groene en duurzame projecten gaat en nog wat grijpstuivers naar bijvoorbeeld projecten voor ouderen. Ook in Slotermeer Noordoost, een wijk in stadsdeel Nieuw-West kozen de bewoners ervoor om de beschikbare 5 ton voor 98% te besteden aan groen, duurzaamheid en verbetering van een plein.
Maar de uitkomst in Oud-Oost vertoont wel grote gelijkenis met de stemmingen in twee buurten in Noord. De bewoners daar hebben dit jaar ook bepaald dat een fors deel van het beschikbare geld (een derde tot de helft) aan sociale projecten besteed moet worden.
Deze verschillen in uitkomst tussen aan de ene kant Oost en Noord en aan de andere kant Centrum, West en Nieuw-West zou wellicht iets kunnen zeggen over de aard van de bewoners in deze stadsdelen. Of over de verschillende soorten mens per stadsdeel dat zich aangetrokken voelt tot dit soort initiatieven. Maar heel waarschijnlijk is dat niet.
Een andere, misschien wel meer voor de hand liggende verklaring voor het verschil in uitkomst is “het systeem”. In Oost en Noord is de werkwijze om tot een verdeling te komen anders geweest dan in de andere stadsdelen. In Oost en Noord moesten de bewoners eerst samen aan tafel om te overleggen wat ze belangrijk vinden. In de tweede ronde moesten ze dan geld aan een thema koppelen. In de andere stadsdelen vonden zulke overleggen niet plaats en was vooral sprake van een digitale werkwijze zonder discussieavonden.
Het lijkt er dus op dat de inrichting van “het systeem” bepalend is voor de uitkomst. Op IJburg en Zeeburgereiland en in de andere twee buurten van Oost mogen bewoners hun budget op eenzelfde manier verdelen als in Oud-Oost. Dat is een mooie test om na te gaan of “het systeem” echt zo werkt of dat het toch aan de Mensch ligt.
En dan is er nog een ander dingetje. Uiteindelijk mogen in alle gebieden alle bewoners ouder dan 12 jaar straks stemmen over projecten die vallen binnen de thema’s. Dat oogt democratisch. De ervaring in andere delen van de stad is alleen wel dat de opkomst bij dit soort stemmingen vele malen lager ligt dan de opkomst bij de verkiezingen voor de gemeenteraad. Dat oogt toch wat minder democratisch.
Oost Begroot: democratie voor bewoners met veel vrije tijd
