de Brug-medewerker Lewis Daniels (52) kijkt naar klassieke series op You Tube om die tijd, en misschien wel zijn jeugd, opnieuw te beleven. Daarnaast is het een kijktip voor wie in het verleden wil bingen. De derde aflevering in deze reeks gaat over de zich in de Indische Buurt afspelende serie In voor- en tegenspoed die de VARA tussen 1991 en 1997 uitzond.
‘Het is donker als de avond valt, je loopt eenzaam over straat…. Het komt nooit meer goed.’ De titelsong van de comedy met een duistere rand past goed bij het karakter van de humeurige pessimist en onruststoker Fred Schuit, een fantastische rol van Rijk de Gooyer. Zijn personage is de Nederlandse versie van de Amerikaan Archie Bunker in All-in the Family, die weer is gebaseerd op de persoon Alf Garnett uit de Engelse serie Till Death Us Do Part. In 1976 verscheen de eerste Nederlandse variant van deze comedy met ook Rijk de Gooyer in de hoofdrol. De door de KRO geproduceerde serie Met goed fatsoen werd nooit uitgezonden. Het eerste seizoen van In voor- en tegenspoed gaat redelijk gelijk op met het originele script. Paul Jan en Marc Nelissen schrijven zelf de tweede reeks, laatstgenoemde is ook de regisseur.
Fred Schuit en zijn vrouw Dora (Ingeborg Elzevier) huren een benedenwoning op de Balistraat vlak bij het Javaplein. Buren hebben een zwak voor Dora, Fred zien ze liever gaan dan komen. Zijn vrijpostige, ongeremde karakter houdt weinig rekening met anderen. Zijn cynisme en sarcasme gooien vaak olie op het vuur. Zonder gêne maakt hij urenlang gebruik van de telefoon van Ton (Michiel Romeyn) en Thea van de Geest (Olga Zuiderhoek) en eet hun bonbons op. Als Dora plotseling overlijdt, zinspeelt de Vlaamse bovenbuurvrouw Thérèse Huisman erop dat Fred zijn woning verlaat. Ze duldt geen alleenstaande man in haar woonomgeving. Dit is het begin van een bittere strijd, maar ook haat-liefde verhouding tussen de twee ouderen. Opmerkelijk is dat behalve de toegangsdeur tot het trappenhuis hun woningen niet zijn gescheiden door een eigen voordeur, waardoor Huisman te pas en te onpas Freds huis kan binnenlopen en dat ook doet. Vooral als de zeer opdringerige nicht van Dora (een bijzonder geestige rol van Mimi Kok) tot grote ergernis van Fred over de vloer is.
Dora kreeg thuishulp van de vrolijke, homoseksuele Winston (Mike Ho Sam Sooi). In Till Death Us Do Part heeft hij dezelfde naam en is hij vernoemd naar Alf Garnetts favoriete politicus Winston Churchill). Als hij op straat komt te staan nadat het uit is met zijn vriend neemt Freds dochter Els (Moniek Kramer) hem ’s nachts mee naar haar ouderlijk huis. Ze verblijft daar tijdelijk in haar oude kinderkamer om haar vader te ondersteunen na het overlijden van haar moeder. In eerste instantie wil Fred er niets van weten dat Winston ook bij hem logeert. Dan beseft hij dat er geld voor hem in zit als hij Els’ oude kamer aan Winston verhuurt. De twee krijgen een verstandhouding die vooral standhoudt door de coulance van Winston.
De zichzelf overschattende, provocerende Fred probeert iedereen naar zijn hand te zetten en ziet gouden bergen in vage handeltjes die gedoemd zijn te mislukken. De wedstrijdduiven van kroegvriend Arie (Gerard Thoolen) die in Freds achtertuin resideren brengen niet het beloofde prijsgeld binnen. Ook de konijnenhandel met kroegvriend Herman (Maarten Spanjer) heeft geen kans van slagen. Plannetjes die Fred smeedt om daar zelf beter van te worden sneuvelen per definitie. Zijn poging de glazenwasser van Thérèse Huisman te vervangen wordt een fiasco. Dokters die hij om de tuin wil leiden in de hoop daar recht op thuiszorg uit te halen vegen de vloer met hem aan, net als de medici in het ziekenhuis.
Dochter Els trapt wel in de streken van Fred. Haar door haar vader gehate echtgenoot Michiel daarentegen doorziet zijn schoonvader altijd en beschermt zijn vrouw. Als Fred door zijn zoveelste blunder bijna in de goot belandt, redden Els en Michiel hem uit de klauwen van de gewetenloze geldverstrekker De Breed (Guus Dam) door hem – zeer tegen zijn zin en die van De Breed in – met een list handelingsonbekwaam te laten verklaren.
Hilarisch en overtuigend zijn de scenes met de vrijgevochten studente Gerda (Camilla Siegertsz) die na het vertrek van Winston een kamer bij Fred huurt. Ze is absoluut niet onder de indruk van Freds conservatieve kijk op het leven en keert het tij onmiddellijk als die haar als zijn nieuwe huishoudster ziet. Ook de rol van Thomas Acda als klusser en later kroegbaas Mario is zeer geslaagd. De scenes in en om het café zijn overigens niet in de Indische Buurt opgenomen. Meestal was Café Koekenbier in De Pijp het decor.
Typerend voor In voor- en tegenspoed zijn de uit het leven gegrepen, tijdloze onderwerpen met soms een serieuze ondertoon, zoals discriminatie, racisme, emancipatie, angst, leven, dood, list, bedrog, letsel, eenzaamheid en op momenten vriendschap en liefde. Karakters in de serie worden ouder, mensen verhuizen en overlijden. Freds stamkroeg krijgt een andere formule als Mario de zaak overneemt van barman Frits. Het zijn ontwikkelingen die de langzaam aftakelende, maar nog altijd kleinzerige en theatrale Fred steeds minder kan bijbenen, al blijft hij de vos die zijn streken niet verliest. Uiteindelijk sterft hij in het zadel. Na weer een gestrande poging de situatie ten koste van een ander naar zijn hand te zetten, zoekt het woedende slachtoffer Fred op. Die is op dat moment in de keuken van zijn stamkroeg en zakt in elkaar. Even wordt gedacht dat hij toneel speelt. Dan is duidelijk dat een bekend gezicht uit de buurt het eindige heeft verruild voor het eeuwige. Eigenlijk zou dit het beste slot zijn geweest. In de 47e aflevering is Fred Schuit alleen voor de kijker zichtbaar en ziet hij – met zijn gebruikelijke gemopper – hoe zijn overlijden wordt afgehandeld, terwijl alle belangrijke personen uit zijn leven nog een keer de revue passeren. Geheel in stijl met zijn manier van leven gaat ook zijn overlijden niet zonder slag of stoot en beleeft dochter Els wederom pijnlijke momenten.
Jarenlang waren alle afleveringen makkelijk terug te vinden op You Tube. Daar staan ze nog steeds, al is het moeilijker geworden die te op te sporen omdat ze niet meer onder een eigen nummer zijn opgeslagen. Mogelijk geeft de chronologische lijst met afleveringen van wikipedia duidelijkheid. Sommige afleveringen verschenen ook op Daily Motion. Wie het zich makkelijk wil maken kan kijken bij Bol, waar de dvd’s van de vier seizoenen vaak voor een schappelijke prijs worden aangeboden. Hopelijk is In voor- en tegenspoed op korte termijn on demand te zien, bijvoorbeeld bij NPO start. Voor waarschijnlijk een van Nederlands beste series zou dat heel terecht zijn. Nog beter is als de serie inspireert voor een nieuwe Amsterdamse soap en zo een revival krijgt, te beginnen bij AT5.
Nostalgie op het net: In voor- en tegenspoed
