Bariton Anthony Heidweiller (1961) speelde afgelopen zomer een rol in de opera Das Rheingold van Wagner, maar hij zingt bijvoorbeeld ook bij The Kyteman Orchestra. Daarnaast probeert hij de bewoners van IJburg aan het zingen te krijgen. Op 13 en 14 december vindt de uitvoering plaats van een voor deze wijk geschreven operacompositie, onderdeel van het project Boom! Amsterdam is een opera.
Wanneer kwam jijzelf voor het eerst in aanraking met opera?
“Opera was absoluut geen onderdeel van mijn opvoeding. Ik groeide op in de jaren zeventig met maar weinig Surinaamse kinderen om me heen. Ik stotterde en werd daarmee gepest. Zingen helpt tegen stotteren. Daar volgde ik speciale lessen voor. Daarnaast zong ik op school. Als je zingt, ben je onderdeel van een groep, iedereen is dan welkom. Je hoort iemands ziel en dat geeft een positieve vibe.
Ik was begin twintig toen ik met opera in aanraking kwam. Ik wilde blijven zingen en de traditie leren kennen die eraan ten grondslag ligt. Ik werd aangenomen bij het Conservatorium in Utrecht, terwijl ik niks kon toen ik begon. Ik ben pas laat afgestudeerd, op mijn dertigste met een zes, het laagste cijfer ooit. De reden was dat ik opera gewoon niet begreep. Ik kopieerde ‘opera’. Ik dacht: ik doe het zo, want zo hoort het. In plaats van te musiceren was ik alleen maar bezig met virtuositeit.”
Je had na je afstuderen ook iets anders kunnen gaan doen. Waarom hield je toch vast aan opera?
“Ik wist dat er iets was. In 2001 stond ik met Buffo Operamakers in Patatje Oorlog, een soort trash-opera voor jongeren. Er stonden hoeren op het toneel, we plasten en kotsten op het podium. Het was een puinhoop en toen wist ik: opera kan zoveel meer zijn. Ik wil iets voor de samenleving doen.”
Rond 2000 begon je met community art, en in die periode transformeerde je ook van tenor naar bariton. Is die periode een keerpunt in jouw carrière geweest?
“Ja, dat is het moment geweest dat ik mijn authenticiteit vond. Ik heb mijn oude idee van opera laten varen. ‘Mooi’ is iets waarvan ik afscheid heb genomen. Ik wil gewoon een verhaal vertellen en dat hoeft niet mooi te zijn.”
Wie was je voordat je dit inzicht kreeg?
“Ik probeerde een plek te bemachtigen in de wereld van de klassieke muziek en werkte daar oprecht hard aan. Ik had een prachtige baan in het freelancekoor van De Nederlandse Opera. Dat was een mooie tijd met geweldige collega’s. Maar het was te weinig, ik liep vast. Er werd mij niet gevraagd: wat vind jij ervan? Dat miste ik.”
Nu werk je als artistiek leider toch weer samen met De Nederlandse Opera (DNO) in het project Boom! Amsterdam is een opera.
“Ik vind het geweldig dat ik deze opdracht heb gekregen. Ik wil graag een bijdrage leveren aan de ontwikkelingen binnen de opera. Welke plek heeft opera in deze tijd? Het thema van Boom! is duurzaamheid en het project loopt parallel aan een productie van DNO Der Ring des Nibelungen van Wagner. De opera gaat over de ondergang van de wereld, maar ook over hoe mensen met elkaar omgaan. Ik vroeg mij af hoe ik de mensen kon helpen beter met elkaar om te gaan.”
Basisschoolkinderen, ouders en leerlingen van het IJburg College gaan als onderdeel van het project samen zingen. Vinden pubers dat niet doodeng?
“In juni hadden we een pilot met vijftig jongeren. Die hadden er totaal geen zin in. Dat is logisch en dat moet je accepteren. Daar besteedde ik dan ook niet te veel aandacht aan. Ik ben gewoon direct begonnen. En dan merk je dat iedereen heeft zitten wachten op dat moment. Diep in iedereen schuilt het gevoel: wanneer komt die persoon die mij verleidt om mee te zingen? Als mensen met elkaar zingen, gebeurt er iets bijzonders. Muziek is gevoel, emotie. Muziek neemt je mee. Die ervaring vindt te weinig plaats.”
Je weet mensen met elkaar te verbinden. Je ontving hiervoor als artistiek leider van Yo! Opera zelfs de Cultuurprijs 2011 van de stad Utrecht.
“Toevallig vertelden mijn ouders me laatst nog dat ik al van jongs af aan alle mensen in de buurt kende. Dat gaat onbewust zo bij mij. Ik heb dit geleerd van een aantal bijzondere mensen om me heen. Binnen de Surinaamse cultuur geldt: je bent er voor de familie, maar dat vind ik te beperkt. Door mijn Nederlandse stiefvader heb ik vanaf mijn twaalfde de Nederlandse samenleving leren kennen, die gebouwd is op de Verlichting en waarin het protestantse denken centraal staat. Ik wil een bijdrage leveren aan de samenleving. Ik denk dat je daar een betere kunstenaar van wordt.”
Wat vind je van de jas?
Hoe komt het dat-ie me precies past?
Paspoort
Naam: Anthony Heidweiller
Geboren: 1961 in Nijmegen
Beroep: bariton, artistiek leider van diverse gezelschappen
Bekend van: Yo! Opera en Buffo Operamakers. Verder speelde hij tal van operarollen, dit jaar onder meer in de internationale productie Rheingold op de Rijn.
Binnenkort te zien: 13 en 14 december in het IJburg College met Boom! Amsterdam is een opera. Zie www.amsterdamiseenopera.nl.
Lees ook, onder anderen, Elke Geurts, Dieuwke Wynia en Marcel Hensema in De Jas.