Hij kijkt op zijn telefoon. Dat is toevallig, acteur en cabaretier George van Houts (1958) krijgt net een sms van een van de zoons van witteboordencrimineel Nico Vijsma. “Hij wil graag een vrijkaartje voor de voorstelling, want hij heeft natuurlijk weinig financiële middelen meer. Nou, hij is welkom.” Vanaf 3 oktober staat Van Houts samen met Pierre Bokma, Tom de Ket, Victor Löw en Leopold Witte op het podium met de voorstelling De verleiders, een eigen bewerking van het boek De vastgoedfraude.
Nadat je De vastgoedfraude van FD-journalisten Vasco van der Boon en Gerben van der Marel had gelezen, besloot je rechtbankzittingen bij te gaan wonen. Waarom?
“Het verbijsterde mij dat de top van het Nederlandse zakenleven – iedereen een handshake away van het koningshuis en ook het koningshuis zelf – erbij was betrokken, allemaal keurige mensen. Nadat ik het boek had gelezen, dacht ik meteen: dit moet theater worden. Uiteindelijk heb ik me 2,5 jaar in de affaire verdiept en veel rechtszaken bijgewoond. Ik wilde zien hoe de verdachten zich gedroegen en welke argumenten zij hadden.”
Wat maakte de zaak zo interessant voor een theaterstuk?
“Toen ik de zaak van de eerste verdachten, Rob Willemsen en Maarten Minderman bijwoonde, dacht ik: ik zit daar zelf. Ik zag twee gewone vijftigers die waren gezwicht voor een verhaal waar ik zelf ook met boter en suiker was ingegaan.”
Je hebt geen moment gedacht: een beetje naïef?
“Achteraf was het allemaal te mooi om waar te zijn, natuurlijk. Bedenk wel: Willemsen en Minderman waren gewoon twee kleine projectontwikkelaars uit Capelle aan de IJssel. Ze kregen ineens de kans om samen te werken met het Bouwfonds, een gerenommeerd bedrijf. Ze kregen twee ton meer aangeboden dan ze vroegen. Dan spring je toch een gat in de lucht?
Van de veertien verdachten was ministens de helft totaal verbijsterd dat ze voor de rechter stonden. De verdachten zeiden: als een klant mij vraagt om de datum van de factuur aan te passen in verband met de btw-aangifte, dan doe ik dat. Maar in een juridische context is dat valsheid in geschrifte, oplichting, bedrog.”
Die glijdende schaal staat centraal in het stuk. Hoe ver zou jij gaan voor geld?
“Mijn compagnon Tom de Ket en ik – wij waren vroeger samen een cabaretduo – werden vijftien jaar geleden gebeld door KPN met de vraag: willen jullie een kwartier cabaret doen op ons congres? We vroegen 500 euro. Toen bleek dat dát niet kan. Voor zo’n bedrag word je niet serieus genomen. We meldden ons aan bij de Speakers Academy in Amsterdam. Daar zeiden ze: jongens, jullie moeten 5000 euro vragen, in mijn ogen een absurd bedrag. Opeens stroomden de opdrachten binnen. Daar had ik het soms wel moeilijk mee. Dan stond je daar in een zaaltje met zes accountants. Je voelt je op dat moment net een soort hoer die uit een taart springt. Dan denk je toch: ik overschrijd een morele grens. Zelf kom je ook in de verleiding om te gaan sjoemelen. Een volgende keer zeg je tegen KPN: voor 10.000 euro maken we een speciale show voor KPN. Je neemt gewoon wat oude sketches, cut copy paste en je vult overal KPN in. Dat is de glijdende schaal. Zo werkt onze economie. Tijdens het theaterstuk treden de acteurs af en toe uit hun rol om dergelijke dilemma’s aan het publiek voor te leggen.”
In eerste instantie wilde je De vastgoedfraude bewerken tot een Griekse tragedie. Het is uiteindelijk een komedie geworden. Vanwaar die ommezwaai?
“Het idee voor de Griekse tragedie ontstond bij de rechtszittingen van Minderman en Willemsen. Hoe hoger de figuren die in het proces aan bod kwamen, hoe absurder de verhalen. Nico Vijsma is een echte duivelsclown. Samen met Jan van Vlijmen, een kleine stille man, vormt hij het ideale Hollywoodduo. Vijsma bewerkte mensen door psychische ontregeling. Dan kwam hij in zijn lange leren jas en met zijn zonnebril op voor een overleg bij de top van het Nederlandse bedrijfsleven en ging hij gewoon aan tafel lijntjes coke zitten snuiven. Als hij een contract had gesloten, klapte hij overdreven lang en hard, waarbij hij zijn zakenpartner diep in de ogen keek, totdat deze compleet ongemakkelijk werd. Dat is de beste humor, humor die pijn doet.”
Zelf speel je onder meer Jan van Vlijmen, de rechterhand van Nico Vijsma die gespeeld wordt door Pierre Bokma. Herken je eigenschappen van Van Vlijmen bij jezelf?
“Van Vlijmen is een hele bedeesde, stille man, maar hij wil graag de baas zijn over zijn omgeving. Dat herken ik wel. Daarom onthoudt hij alles over iedereen, hij is erg intelligent. Dat herken ik ook” – lacht hard. “En hij is klein, net zoals ik.”
Wat denk je dat de verdachten van het stuk zullen vinden?
“Ik denk dat de hoofdverdachten helemaal niet zo bang hoeven zijn voor het stuk. Mijn kijk is nu veel genuanceerder dan toen ik begon met het volgen van de zaak. De bedoeling is dat het publiek naar de voorstelling komt met de gedachte: we gaan naar de grootste witteboordencriminelen kijken, maar de zaal verlaat met een groot vraagteken: als dit criminelen zijn, dan zijn we misschien allemaal fout bezig.”
Wat vind je van de jas?
“Dit is dé Nico Vijsma-jas. Ik zou hem vroeger wel gedragen hebben, nu niet meer. Ik vind hem een beetje te theatraal.”
Paspoort
Naam: George van Houts
Beroep: cabaretier/acteur
Geboren: 30-03-1958 in Zaandam
Bekend van onder meer: Radio Bergeijk, het cabaretduo Van Houts en De Ket, de Kanis & Gunnink-reclames.
Te zien: vanaf 3 oktober in het DeLaMar Theater met De verleiders, de casanova’s van de vastgoedfraude.
Lees ook de interviews met onder anderen Manon Sikkel, Hans Sibbel en Ruben van der Meer in De Jas